Η Εργασία περί στοών (Das Passagen-Werk) υπήρξε το magnum opus του Γερμανοεβραίου φιλόσοφου Βάλτερ Μπένγιαμιν. Με τη μεθοδική παράθεση πολυάριθμων αποσπασμάτων από διάφορους συγγραφείς αλλά και δικών του αφοριστικών σχολιασμών, επιδίωκε να συγκροτήσει ένα καλειδοσκόπιο, μέσα από το οποίο ο αναγνώστης θα “τηλεσκόπευε” ένα υπέρπυκνο σημείο του παρελθόντος, το Παρίσι του 19ου αιώνα. Συλλαμβάνοντας την ιδέα ότι το αστικό τοπίο αυτής της πρότυπης μεγαλούπολης μπορεί να ιδωθεί ως μήτρα των χαρακτηριστικότερων φαινομένων του ακμαίου καπιταλισμού, ο Μπένγιαμιν αναγνώρισε στις εμπορικές στοές, στις σκεπαστές διαβάσεις, την εμβληματική μεταφορά γύρω από την οποία θα οργανωνόταν το υλικό της σχεδιαζόμενης εργασίας. Ένα έργο που έμεινε ανολοκλήρωτο.
Στην καρδιά της Εργασίας περί στοών ξεχωρίζει μια θεωρητική νησίδα, η Δεσμίδα Ν, με τίτλο “Γνωσιοθεωρητικά, Θεωρία της προόδου”. Στην ενότητα αυτή, ο Μπένγιαμιν προτείνει μια ρηξικέλευθη ιστορικο-υλιστική αντίληψη για την κατανόηση του παρελθόντος. Όπως υποστηρίζει, “ο ιστορικός υλισμός πρέπει να απαρνηθεί το επικό στοιχείο της ιστορίας. Ανατινάζει την εποχή έξω από την πραγμοειδή “συνέχεια της ιστορίας”. Αλλά επίσης ανατινάζει την ομοιογένεια της εποχής. Τη γεμίζει με εκρηκτική ύλη, δηλαδή με παρόν”.
Στη Δεσμίδα Ν περιλαμβάνεται επίσης ένα σύνολο καταχωρίσεων που ιχνηλατούν την αποκρυστάλλωση της αντίληψης περί αυτόματης προόδου ως τελεολογικού δόγματος κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα. Πρόθεση του συγγραφέα ήταν η καταγραφή της πρωτο-ιστορίας (Urgeschichte) της συγκεκριμένης κανονιστικής ιδέας, η οποία εμπεδώθηκε παράλληλα με την αυξανόμενη κυριαρχία της αστικής τάξης.
Walter Benjamin (Συγγραφέας)
Ο Βάλτερ Μπένγιαμιν γεννήθηκε στις 15 Ιουλίου 1892 στο Βερολίνο και αυτοκτόνησε στις 26 Σεπτεμβρίου 1940 στα ισπανικά σύνορα, για να μην πέσει στα χέρια της Γκεστάπο. Τα κυριότερα έργα του είναι: – “Goethes wahlverwandtschaften” (“Οι εκλεκτικές συγγένειες του Γκαίτε”) – “Ursprung des deutschen trauerspiels” (“Προέλευση της γερμανικής τραγωδίας”) – “Das kunstwerk im zeitalter seiner technischen reproduzierbarkeit” (“Το έργο τέχνης στην εποχή της τεχνικής αναπαραγωγιμότητάς του”) – “Einbahnstrasse” (Μονόδρομος”) – “Berliner kindheit um neunzehnhundert” (“Η παιδική ηλικία του Βερολίνου γύρω στα 1900”) Και διάφορα δοκίμια, που ανήκουν στην ημιτελή και αποσπασματική εργασία του “Paris, die haupstadt des 19. Jahr hunderts” (“Παρίσι, η πρωτεύουσα του 19ου αιώνα”)
Μανόλης Αθανασάκης (Μεταφραστής)
Γεράσιμος Κουζέλης (Επιμέλεια)
Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Σπούδασε κοινωνιολογία και φιλοσοφία στο Μάρμπουργκ και τη Φραγκφούρτη, όπου πήρε και το διδακτορικό του δίπλωμα. Είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έργα του: “Das symbolische Mehrprodukt” (1985), “Από τον βιωματικό στον επιστημονικό κόσμο. Ζήτημα κοινωνικής αναπαραγωγής της γνώσης” (1992), “Η Κριτική Θεωρία σήμερα” (2000) κ.ά.