Η δυναστεία των Κομνηνών

Η δυναστεία των Κομνηνών, που κατείχε την εξουσία για 128 χρόνια, από το 1057 ως το 1185, αποτελεί την τελευταία λαμπρή εποχή του Βυζαντίου, κατά την οποία η αυτοκρατορία έπρεπε να αναχαιτίσει ταυτόχρονα τους Τούρκους και τους Νορμανδούς. Αρχίζοντας με τον Αλέξιο Α΄, και χωρίς να μπορούν πια να υπολογίζουν σε βοήθεια από τη Δύση, οι Κομνηνοί κατέστρωσαν τη στρατηγική τους πολύ καλά. Και μόλο που η δυναστεία κατέληξε μέσα στη βία και στην ανικανότητα, παρ’ όλες τις καλές προθέσεις του τελευταίου Κομνηνού, του Ανδρόνικου Α΄, έπαιξε πολύτιμο ρόλο κρατώντας τη Χριστιανοσύνη της Ανατολής ζωντανή. Επί Κομνηνών έγιναν πολλές αλλαγές στη στρατιωτική οργάνωση του Βυζαντίου: δημιουργήθηκε βαρύ ιππικό κατά τα δυτικά πρότυπα, ενώ χρησιμοποιήθηκαν σε ευρεία κλίμακα μισθοφόροι και παραμελήθηκε το ναυτικό (δύο πρακτικές που σε βάθος χρόνου θα αποδεικνύονταν καταστροφικές και ίσως μοιραίες). Επίσης, ένα κεφάλαιο αφιερώνεται στη φημισμένη Βαράγγια Φρουρά, που περιλάμβανε στις τάξεις της πολλούς Σάξονες, εξόριστους μετά την κατάκτηση της Αγγλίας από τους Νορμανδούς. Η βαριά ήττα στο Μυριοκέφαλο, το 1176, σήμανε την αρχή του τέλους για τη δυναστεία, και άνοιξε τον δρόμο για την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους.