Η Ειρήνη του Αριστοφάνη

«Η ίδια η θεματολογία του αριστοφανικού έργου –ο πόλεμος, η δημαγωγία, η πολεμοκαπηλία, ο φανφαρονισμός– και οι χαρακτήρες που παρουσιάζει το καθιστούν διαχρονικά επίκαιρο… Ο στόχος μιας κωμωδίας δεν είναι να δίνει μόνο ερεθίσματα για σκέψη, αλλά και γέλιο. Και χάρη στο λιμπρέτο του Παπαμάρκου και το στενό του δέσιμο με τη μουσική του Κυπουργού (και αντίστροφα), το γέλιο έρχεται αβίαστα στον σημερινό Έλληνα αναγνώστη, ακροατή και θεατή χωρίς να χρειάζεται επεξηγήσεις». Από την εισαγωγή του Άγγελου Χανιώτη Η Ειρήνη είναι από εκείνα τα έργα του Αριστοφάνη που διακρίνονται για την πολύπλοκη αρχιτεκτονική τους τόσο στη σύλληψη όσο και στην εκτέλεσή τους. Διαπλέκονται και συγκρούονται καλλιτεχνικά είδη όπως η λυρική και η επική ποίηση, οι διάφορες κατηγορίες του δράματος, πολιτικές και φιλοσοφικές τάσεις, γλωσσικά ιδιώματα που ορίζονται από την κοινωνική θέση, την ιδιοσυγκρασία και την παιδεία του ατόμου, το κοσμικό με το θρησκευτικό, το ανθρώπινο με το θεϊκό, αλλά κυρίως συγκρούεται η επαναστατική έκφραση της επιθυμίας για ζωή με τη συμμόρφωση σε ένα κακό το οποίο διεκδικεί να υποκαταστήσει την κανονικότητα. Τις πολλαπλές αυτές διαστάσεις του έργου και τα σημεία τομής τους με το σήμερα επιχείρησαν να αναδείξουν ο Νίκος Κυπουργός και ο Δημοσθένης Παπαμάρκος μέσα από το ερμηνευτικό σχήμα της μουσικής κωμωδίας που, χάρη στην οργανική συμπόρευση μουσικής και λόγου, καταφέρνει να συνδιαλεχθεί πληρέστερα με τη δραματουργία της αριστοφανικής ποιητικής. Η Ειρήνη του Αριστοφάνη σε σύνθεση Νίκου Κυπουργού, λιμπρέτο Δημοσθένη Παπαμάρκου και σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αρβανιτάκη ήταν η πρώτη μουσική παράσταση αρχαίου δράματος στην ιστορία του Εθνικού Θεάτρου (Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου 2017). Στην έκδοση αυτή, το κείμενο του λιμπρέτου συνοδεύει CD με τα μουσικά μέρη της παράστασης, αδόμενα και οργανικά. Το προλογικό σημείωμα των δημιουργών συμπληρώνει η εισαγωγή του Άγγελου Χανιώτη, καθηγητή Αρχαίας Ιστορίας και Κλασικών Σπουδών στο Institute for Advanced Study του Πρίνστον.

Δημοσθένης Παπαμάρκος (Συγγραφέας)

Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος γεννήθηκε στη Μαλεσίνα Λοκρίδας το 1983. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα “Η αδελφότητα του πυριτίου”, Αρμός 1998 (Βραβείο Νεανικός Ικαρομένιππος), “Ο τέταρτος ιππότης”, Κέδρος 2001 και τις συλλογές διηγημάτων “ΜεταΠοίηση”, Κέδρος 2012 και “Γκιακ”, Αντίποδες, 2014 (Βραβείο Ιδρύματος Πέτρου Χάρη Ακαδημίας Αθηνών και Βραβείο Διηγήματος/Νουβέλας περιοδικού www.oanagnostis.gr, 2015). Είναι υποψήφιος διδάκτορας Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Τον Μάρτιο του 2015 ήταν προσκεκλημένος συγγραφέας στην εκπομπή της ΝΕΡΙΤ, “Βιβλία στο κουτί”, με αφορμή την επιτυχία του βιβλίου του “Γκιακ”. Διηγήματα και ποιήματά του έχουν μεταφραστεί στα αγγλικά (ανθολογία “Austerity Measures”, Penguin, 2016), στα γαλλικά και στα ρωσικά.

 

Νίκος Κυπουργός (Συνθέτης)

Νίκος Κυπουργός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952. Σπούδασε θεωρητικά της Μουσικής και σύγχρονες τεχνικές με τον Γιάννη A. Παπαϊωάννου και παράλληλα Νομικά και Πολιτικές Επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Συνέχισε τις μουσικές του σπουδές στο Παρίσι (1979-83) με υποτροφία του ιδρύματος Ωνάση, στο Κονσερβατουάρ, καθώς και δίπλα στους Mαξ Nτόυτς, Iάννη Ξενάκη, κ.ά. Μελέτησε επίσης Εθνομουσικολογία και Μουσική Παιδαγωγική. Την πενταετία 1983-88 ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μουσική εκπαίδευση, συμμετέχοντας στη σύνταξη ενός σύγχρονου ελληνικού μουσικοπαιδαγωγικού προγράμματος, και παράλληλα με την διδασκαλία σε ωδεία της Αθήνας και της Καλαμάτας καθώς και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έχει γράψει φωνητική μουσική (το έργο του “KNOTS για 16 φωνές” τιμήθηκε με το A΄ Βραβείο στο Διεθνές Βήμα Συνθετών της UNESCO το 1979), ορχηστρική μουσική, μουσική δωματίου, μουσική χορού, τραγούδια, μιούζικαλ. Στενός συνεργάτης του Mάνου Xατζιδάκι (Τρίτο Πρόγραμμα, Σείριος, Αγώνες Τραγουδιού κ.ά.) και ενορχηστρωτής σημαντικών έργων του. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με τη μουσική για το θέατρο, συνεργαζόμενος με το Εθνικό Θέατρο, το KΘBE, το Θέατρο Τέχνης, το Αμφιθέατρο, το Ανοιχτό Θέατρο, τη Νέα Σκηνή, τις Μορφές, το Θέατρο του Νότου, κ.α. Ασχολήθηκε όμως και με τη μουσική για τον κινηματογράφο, για την οποία τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο του YΠΠO (“Rom”, 1990 – “Tο Πεθαμένο Λικέρ”, 1993 – Μεταίχμιο, 1994 – “Ελεύθερη Κατάδυση”, 1995), καθώς και με το Βραβείο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (“Aenigmα est”, 1990 – “O Δραπέτης”, 1991 – “Το Πεθαμένο Λικέρ”, 1992 – Μεταίχμιο και “‘Ύποπτος Πολίτης”, 1994). H μουσική του για το “Πεθαμένο Λικέρ” τιμήθηκε και με το Βραβείο Μουσικής στο Διεθνές Φεστιβάλ της Βαλένθια (1993) ενώ το “Four Corners of Suburbia” με το βραβείο Μουσικής στο Φεστιβάλ Avignon (2006).