Η εκπαιδευτική πολιτική του ελληνικού κράτους στη Μακεδονία στο πλαίσιο του μακεδονικού ζητήματος

Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η περιγραφή και η ερμηνεία της εκπαιδευτικής πολιτικής του Ελληνικού Κράτους στη Μακεδονία, από τη στιγμή της ένταξής της στον εθνικό κορμό ως τη μετεμφυλιακή περίοδο. Η έρευνα αυτή θεωρήθηκε ότι εισήγαγε ένα νέο πεδίο διερεύνησης και προβληματισμού, αφού η εστίαση στα εκπαιδευτικά ζητήματα της ελληνικής Μακεδονίας δεν είχε υιοθετηθεί από τους σύγχρονους ερευνητές. Ειδικότερα η έρευνα στην εκπαιδευτική πολιτική που υιοθετήθηκε και αφορούσε στη Μακεδονία κρίθηκε αναγκαία για τους εξής λόγους: Πρώτα από όλα η ένταξη της Μακεδονίας στο ελληνικό κράτος το 1912 επέβαλε και τη διαχείριση της εκπαίδευσης από την κεντρική Κυβέρνηση, όπως συνέβη και με τις λοιπές επαρχίες του ελληνικού κράτους. Η διαχείριση όμως αυτή παρουσίαζε ιδιαιτερότητες και ήταν εξαιρετικά κρίσιμη, επειδή σοβούσαν οι παρενέργειες του Μακεδονικού Ζητήματος στη διεθνή πολιτική σκηνή, γεγονός που προσέδινε στην εκπαιδευτική πολιτική του ελληνικού κράτους στα σχολεία της Μακεδονίας εθνικές διαστάσεις. Σε όλη λοιπόν την περίοδο εναλλαγής στην εξουσία των συντηρητικών και των φιλελεύθερων, αλλά και μετέπειτα, η διαπλοκή της εκπαιδευτικής πολιτικής με ένα πλέγμα ιδεολογικών αρχών αποκτούσε ειδικό βάρος στην περίπτωση της Μακεδονίας. Οι κρίσιμες μάλιστα εθνικές συγκυρίες πρόσφεραν σε πλείστες περιπτώσεις τη δυνατότητα σε πολιτικές ομάδες, πολιτικά πρόσωπα ή κοινωνικές ελίτ να κάνουν εργαλειακή χρήση των ιδεολογικών σχημάτων, για να δικαιωθούν στα μάτια της κοινής γνώμης επιλογές στο επίπεδο της εκπαιδευτικής πολιτικής και να ερμηνευτεί η όποια αλλαγή διακυβευμάτων, με τρόπους που ανταποκρίνονταν στα δικά τους συμφέροντα. Αποτέλεσμα των μεταρρυθμιστικών ή αντιμεταρρυθμιστικών στρατηγικών που επιλέγονταν κατά περίσταση και κυρίως για την εκπαίδευση του μακεδονικού χώρου, ήταν η δημιουργία ενός μωσαϊκού σχέσεων και ανασχέσεων που κατευθύνονταν από ομάδες, στελέχη, επιστήμονες, γονείς και μαθητές, σχέσεις οι οποίες προσδιόριζαν κατ’ επέκταση τη νομή των εξουσιών στα αστικά κέντρα της Μακεδονίας. Έτσι, η εκπαιδευτική πολιτική στη Μακεδονία καθοριζόταν από παραμέτρους, όπως η διαφορετική ερμηνεία των διακυβευμάτων από κοινωνικές ή φυλετικές ομάδες με αλληλοσυγκρουόμενα πολιτικά, κοινωνικά ή και φυλετικά συμφέροντα, αλλά και οι εξ ορισμού διαφορετικές δυνατότητες πρόσβασης των ομάδων αυτών στα μορφωτικά αγαθά. Επομένως η εκπαιδευτική πολιτική που ακολουθήθηκε στην περίπτωση της Μακεδονίας συνιστά πεδίο πρόσφορο για μια έρευνα πεδίου.