Η έκφραση «ελευθερία των ορίων» ενέχει, εκ πρώτης όψεως, μια αντίφαση: Πώς είναι δυνατόν την ελευθερία μας να την εγγυώνται τα όρια που εμείς οι ίδιοι θέτουμε σ’ αυτήν; Στο πλαίσιο της κυρίαρχης κουλτούρας της εποχής μας, που πρεσβεύει την αέναη οικονομική ανάπτυξη και βλέπει τη μεγέθυνση και τη γιγάντωση ως πεπρωμένο των σύγχρονων κοινωνιών, τα όρια φαντάζουν όντως σαν ένας εξωγενής καταναγκασμός τον οποίο καλούμαστε να υπερβαίνουμε διαρκώς. Η πραγματικότητα όμως είναι αμείλικτη: η εξάντληση των φυσικών πόρων, οι αγροτοδιατροφικές κρίσεις, οι πανδημίες, η κλιματική αλλαγή, ακόμη και πόλεμοι που επαναφέρουν το φάσμα της πυρηνικής καταστροφής, μας επιβάλλουν να αναστοχαστούμε πάνω στην έννοια των ορίων και της ελευθερίας τους.
Ο Γιώργος Καλλής –με μια αφήγηση έντονα προσωπική και αφαιρώντας από την έννοια των ορίων τη δυσοίωνη χροιά που της έχει προσδώσει ο μαλθουσιανισμός– υπερασπίζεται το όραμα ενός κόσμου διαφορετικού, που θα συναντά την ελευθερία του εντός των ορίων. Αντλώντας παραδείγματα από την αρχαία ελληνική εμπειρία αλλά και από τις παραδόσεις της Ανατολής, από τους Ρομαντικούς του 19ου αιώνα ώς το σύγχρονο οικολογικό κίνημα και από τον φεμινισμό ώς το πρόσφατο ρεύμα της αποανάπτυξης, αναδεικνύει την ανάγκη να διαλύσει ο σύγχρονος Δυτικός άνθρωπος τη –συνυφασμένη με το κυρίαρχο καταναλωτικό μοντέλο– φαντασίωση περί απεριόριστης ανάπτυξης και να ενστερνιστεί την ιδέα του αυτοπεριορισμού ή, καλύτερα, της αυτο-οριοθέτησης· μπροστά σε ένα αβέβαιο μέλλον, πρόοδος σημαίνει να συνειδητοποιήσουμε συλλογικά τα όριά μας.
Γιώργος Καλλής (Συγγραφέας)
Ο Γιώργος Καλλής (γενν. Αθήνα 1972), οικονομολόγος της οικολογίας και πολιτικός οικολόγος, είναι καθηγητής στο Ινστιτούτο Περιβαλλοντικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Αυτόνομου Πανεπιστημίου της Βαρκελώνης – ICREA (Καταλανικό Ίδρυμα Ερευνών και Προηγμένων Μελετών). Διδάκτορας περιβαλλοντικής πολιτικής του Πανεπιστημίου Αιγαίου και απόφοιτος των πανεπιστημίων Universitat Pompeu Fabra της Βαρκελώνης (MSc στα οικονομικά) και Imperial College του Λονδίνου (MSc στη μηχανική περιβάλλοντος και πτυχίο χημείας), πριν από την έναρξη –το 2010– της καθηγεσίας του στη Βαρκελώνη εργάστηκε στην ερευνητική ομάδα Energy and Resources του Πανεπιστημίου Μπέρκλεϋ της Καλιφόρνιας. Εκτός από την Ελευθερία των ορίων (Limits – Why Malthus Was Wrong and Why Environmentalists Should Care, Stanford University Press 2019), έχει εκδώσει το βιβλίο The Case for Degrowth (Polity Press 2020).
(Πηγή: “Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης”, 2022)
Άγγελος Φιλιππάτος (Μεταφραστής)
