Η εξέγερση του Πολυτεχνείου – Μία ξεχασμένη κατάθεση

Πενήντα χρόνια μετά, διαβάστε γιατί χωρίς το Πολυτεχνείο δε θα υπήρχε η μεταπολιτευτική δημοκρατία. Η εξέγερση του Πολυτεχνείου ήταν μία αυθόρμητη –χωρίς κομματική καθοδήγηση– κορύφωση στον αγώνα για ελευθερία και δημοκρατία. Εγγράφηκε με δύναμη στη λαϊκή συνείδηση, επειδή εμπεριείχε την έννοια της “θυσίας”, η οποία λειτουργεί σαν σηματοδότης για έθνη και λαούς. Είναι από τα ιστορικά γεγονότα που έχει ζωτική ανάγκη κάθε λαός για να διατηρεί τον αυτοσεβασμό του. Το φοιτητικό κίνημα είναι εκείνο που εξανάγκασε τον δικτάτορα Παπαδόπουλο να δρομολογήσει το πείραμα Μαρκεζίνη για να νομιμοποιήσει πολιτικά το καθεστώς του. Εάν εκείνος ο ελιγμός είχε επιτύχει, η Ελλάδα θα είχε εγκλωβιστεί σε έναν κηδεμονευόμενο κίβδηλο κοινοβουλευτισμό. Η εξέγερση του Νοέμβρη άνοιξε τον δρόμο για την πτώση της δικτατορίας, έστω κι αν τον ρόλο καταλύτη έπαιξε η τραγωδία της Κύπρου. Με αυτή την έννοια, το Πολυτεχνείο είναι ο ιδρυτικός “μύθος” της μεταπολιτευτικής δημοκρατίας. Κάθε μεγάλο ιστορικό γεγονός, άλλωστε, προσλαμβάνει διαστάσεις “μύθου”. Χωρίς το Πολυτεχνείο, η Ελλάδα πιθανόν να είχε ακολουθήσει δρόμο παρόμοιο με αυτόν της Χιλής: Ο αιματοβαμμένος δικτάτορας Πινοσέτ ανέλαβε με πραξικόπημα το 1973 και παρέμεινε στην εξουσία (ως πρόεδρος και αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων) μέχρι το 1998! Δεν πήγε ποτέ φυλακή! Οι πολιτικοί ταγοί της Μεταπολίτευσης οφείλουν τη σταδιοδρομία τους στο “ριζοσπαστικό ρεύμα” του φοιτητικού κινήματος, το οποίο επέβαλε την κατάληψη. Αν δεν είχε μεσολαβήσει το Πολυτεχνείο, τα κόμματα θα ήταν υποχρεωμένα να πολιτεύονται τουλάχιστον για οκτώ χρόνια στο ασφυκτικό πλαίσιο των υπερ-υπερεξουσιών του δικτάτορα-προέδρου Παπαδόπουλου. Ο Σταύρος Λυγερός, ως μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου, δίνει τη δική του πολιτική και προσωπική κατάθεση για εκείνα τα γεγονότα.

Σταύρος Λυγερός (Συγγραφέας)

Ο Σταύρος Λυγερός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1953. Πτυχίο Μαθηματικών από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. Παρακολούθησε μεταπτυχιακά σεμινάρια διεθνών σχέσεων και διεθνούς οικονομίας στην Ecole des Hautes Etudes στο Παρίσι. Μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής στην εξέγερση του Πολυτεχνείου το Νοέμβριο του 1973. Συνιδρυτής και μέλος της συντακτικής ομάδας του περιοδικού “Τετράδια Πολιτικού Διαλόγου Έρευνας και Κριτικής”, το οποίο κυκλοφορεί από το 1980 (εκδόσεις Στοχαστής). Συγγραφέας των βιβλίων “Φοιτητικό κίνημα και ταξική πάλη στην Ελλάδα” (1977, 2 τόμοι, εκδόσεις Στοχαστής), “ΠΑΣΟΚ, το σύνδρομο του μεγάλου ασθενούς” (1990, εκδόσεις Στοχαστής), “Σκόπια, το αγκάθι της Βαλκανικής” (1992, εκδόσεις Λιβάνη), “Άνεμοι πολέμου στα Βαλκάνια” (1992, εκδόσεις Λιβάνη), “Κύπρος: Στα όρια του αφανισμού” (1993, εκδόσεις Λιβάνη), “Το παιχνίδι της εξουσίας” (1996, εκδόσεις Λιβάνη), “Εν ονόματι της Μακεδονίας: Ο διπλωματικός πόλεμος για το όνομα” (2008, εκδόσεις Λιβάνη) και “Σταυροφόροι χωρίς σταυρό: Ισλαμική τρομοκρατία, ΗΠΑ και νεοοθωμανισμός” (2010, εκδόσεις Λιβάνη). Επίσης, συγγραφέας δεκάδων μεγάλων άρθρων-μελετών για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, την Τουρκία, το Κυπριακό, τα Βαλκάνια, την Ευρώπη, τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις και για εσωτερικά πολιτικά θέματα. Έχει εργασθεί ως κοινοβουλευτικός συντάκτης (εφημερίδα Θεσσαλονίκη), ως πολιτικός-διπλωματικός σχολιαστής στα περιοδικά “Αντί”, “Άμυνα και Διπλωματία”, στις εφημερίδες “Ποντίκι”, “Ελευθεροτυπία”, “Πρώτη”, “Επικαιρότητα”, “Επενδυτής”, “Εξουσία”, “Αξία”, στους ραδιοσταθμούς Κανάλι 15, Σκάι, Αντένα, Πλάνετ και Κανάλι 1 του Πειραιά. Από το 1989 μέχρι και το 2012 εργαζόταν στην “Καθημερινή”. Σήμερα εργάζεται στην εφημερίδα Πρώτο Θέμα, στο περιοδικό Επίκαιρα και ως σχολιαστής στον ραδιοφωνικό σταθμό Παραπολιτικά FM.