Η επιστολή στον Ζορζ Μπερνανός – Οι περί βίας μαρτυρίες των Ισπανών αναρχικών

Από τα παιδικά μου χρόνια, τη συμπάθειά μου κέρδιζαν εκείνες οι ομαδοποιήσεις που απευθύνονταν στα πιο απαξιωμένα στρώματα της κοινωνικής ιεραρχίας, μέχρις ότου συνειδητοποίησα ότι ήταν τέτοια η φύση αυτών των ομαδοποιήσεων που δεν άξιζαν καμία συμπάθεια. Η τελευταία που μου ενέπνευσε μια κάποια εμπιστοσύνη ήταν η ισπανική CNT. Επισκέφτηκα για λίγο την Ισπανία –για πολύ λίγο– πριν από τον εμφύλιο πόλεμο, όμως ήταν αρκετό για να νιώσω εκείνη την αγάπη που είναι δύσκολο να μη νιώσει κανείς για εκείνο τον λαό, και είδα στο αναρχικό κίνημα τη φυσική έκφραση του μεγαλείου και των ελαττωμάτων του, των φιλοδοξιών του, λίγο πολύ δικαιολογημένων. Σιμόν Βέιλ Ο πόλεμος, από την ίδια του τη φύση, εξορίζει την οικουμενική αναγνώριση της αξιοπρέπειας της ζωής και της ανθρώπινης προσωπικότητας. Και μπορούμε επίσης να καταλάβουμε γιατί στην Ισπανία τη δεκαετία του ’30, μετά από δεκαετίες σκληρότατης καταπίεσης και μετά από αιώνες κοινωνικής σύγκρουσης που ανάλογή της σχεδόν δεν είχε υπάρξει στην υπόλοιπη δυτική Ευρώπη, ο πόλεμος ανάμεσα στις τάξεις έφτασε σε ένα τέτοιο επίπεδο ώστε να γίνουν αδιάλλακτες οι ψυχές, κάνοντας πολλούς να μη διακρίνουν ανάμεσα σε κοινωνική κατηγορία και άτομο, ανάμεσα σε ατομικό και κοινωνικό ρόλο, αλλά και απελευθερώνοντας μια βία που για πολλούς λόγους μοιάζει αταβιστική, τελετουργική και αιματηρά αποκαλυψιακή. Πιέτρο Αντάμο

Simone Weil (Συγγραφέας)

Η Σιμόν Βέιλ γεννήθηκε το 1909 σ’ ένα προάστιο του Παρισιού από γονείς Ισραηλίτες και το 1931 αποφοίτησε από την Ecole Normale Superieure με δίπλωμα καθηγήτριας της φιλοσοφίας. Κάτοχος μιας ευρύτατης μάθησης και με κύριο μέλημα της την ανθρώπινη κατάσταση, ανέπτυξε, παράλληλα με τη συγγραφική της δραστηριότητα, ενεργό κοινωνική δράση. Έτσι εντάσσεται στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα της Πουάρ που άρχισε το 1932. Προικισμένη με σπάνια ευφυΐα κι οξυδέρκεια ανησυχούσε για την όλο και αυξανόμενη κυριαρχία της γραφειοκρατικής μηχανής του κράτους στην οποία διέβλεπε τον κίνδυνο μιας νέας μορφής καταπίεσης κοινωνικής πάνω στο άτομο.
Για να γνωρίσει στην πράξη τους όρους της εργασίας και τα κάθε φύσης προβλήματα της τάξης των εργαζομένων χειρωνακτικά, αλλά και από την έμφυτη διάθεσή της να συμμετέχει στη δυστυχία των λιγότερο ευνοημένων κοινωνικά, η Σιμόν Βέιλ εγκατέλειψε το 1934 την καθηγητική της έδρα για να εργαστεί ως απλή εργάτρια εργοστασίου. Καρπός της εμπειρίας της αυτής είναι το βιβλίο “Η εργατική κατάσταση” που, μαζί με την ημερολογιακή καταγραφή της επίπονης θητείας της στη ζωή του εργοστασίου, αποτελεί το ηθικό και φιλοσοφικό της συμπέρασμα. Τα γεγονότα της εποχής και το πάσχισμά της για την υπόθεση του ανθρώπου την κράτησαν πάντα στο κέντρο της διαμάχης. Παράλληλα η Σιμόν Βέιλ έζησε μια εσωτερική δραματική πορεία στην αναζήτηση της αλήθειας που την οδήγησε σε εκπληκτικές εμπειρίες μυστικής ενάργειας.
Αν και μεγάλωσε σε αγνωστικιστικό περιβάλλον και διέτρεξε, φιλοσοφικά και πολιτικά, μια συνειδητή επαναστατική περίοδο, δέχτηκε ταπεινόφρονα τις εσωτερικές αποκαλύψεις που διεύρυναν την σκέψη της από πανανθρώπινες σε παν-κοσμικές διαστάσεις. Πρόσφυγας πολέμου, πρώτα στη Μασσαλία, μετά στη Νέα Υόρκη, τελευταία στις τάξεις των ελεύθερων Γάλλων στο Λονδίνο, κατέγραψε με ακρίβεια και απόλυτη ειλικρίνεια την ανθρώπινη κατάσταση, όπως της την έδινε πλέον η νέα, χριστοκεντρική προοπτική της.
Από την εποχή εκείνη χρονολογούνται η ιδιαίτερη εμβάθυνση της επάνω στην ελληνική σκέψη και οι δυνατές διαισθήσεις της για την αποστολή του ελληνικού στοχασμού ως προεργασία για τον “ερχόμενον λόγον”.
Άλλα συγγράμματά της είναι: “Προχριστιανικές διαισθήσεις”, “Τετράδια”, “Καταπίεση και ελευθερία”, “Η ελληνική πηγή”, “Η αναμονή του Θεού”, “Η υπερφυσική γνώση”, “Σωσμένη Βενετία” (τραγωδία μισοτελειωμένη, “Το ρίζωμα” και άλλα.
“Το ρίζωμα” γράφτηκε απ’ την Σιμόν Βέιλ το 1943, λίγο πριν το θάνατό της σ’ ένα σανατόριο στην Αγγλία. Έτσι το βιβλίο αυτό, που είναι μια διακήρυξη των καθηκόντων της κοινωνίας απέναντι στο ανθρώπινο πλάσμα, στην πλήρωση των ψυχικών και φυσικών αναγκών του, πήρε τη θέση της πνευματικής της διαθήκης. Τα έξοχα δοκιμιακά της μελετήματα δεν είναι γι’ αυτό λιγότερο η πνευματική της διαθήκη, όπως και κάθε άλλη της μαρτυρία.
Ο Άλμπερ Καμύ, ειδικά για τη σημασία του “Ριζώματος”, έγραψε τα χαρακτηριστικά: “Μου είναι αδύνατον να φανταστώ μιαν αναγέννηση για την Ευρώπη που να μην έχει υπ’ υπόψη τα αιτήματα αυτά, όπως τα προσδιόρισε η Σιμόν Βέιλ.

 

Παναγιώτης Καλαμαράς (Μεταφραστής)

Ο Παναγιώτης Καλαμαράς γεννήθηκε το 1955 στην Αθήνα. Σπούδασε μουσική στην Ελλάδα στην Αγγλία και στον Καναδά. Από το 1983 ζει μόνιμα στην Ελλάδα και έχει ασχοληθεί επαγγελματικά με την τεχνολογία και τις εφαρμογές ήχου εικόνας και φωτισμού. Παράλληλα δραστηριοποιείται με σχεδιασμό χώρων, αντικειμένων και ειδικών κατασκευών. Είναι παντρεμένος με δύο παιδιά και η μουσική παραμένει πάντα ένα από τα αγαπημένα του χόμπι.