Η ευρωπαϊκότητα εντός της βουλγαρικής βαλκανικότητας

Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια πρωτότυπη νεωτερική και συνθετική προσέγγιση του ιδεολογικού προφίλ του Βαλκάνιου διανοούμενου-επαναστάτη του 19ου αιώνα, ο οποίος ανήκει στην ιδιαίτερη κατηγορία των ατόμων που συνέβαλαν καθοριστικά στη διάχυση και επικράτηση των ιδεών της νεωτερικότητας και στη συνακόλουθη συνολική αναμόρφωση του status quo της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Για το σκοπό αυτό εστιάζει στο παράδειγμα του βουλγαρικού εθνικού κινήματος και συγκεκριμένα σε έναν από τους πρωταγωνιστές του, τον Liuben Karavelov (1834-1879). Η περίπτωση του Καραβέλοφ μάλιστα παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την ελληνική ιστοριογραφία, γιατί οι Έλληνες ως έθνος κατέχουν σημαντική θέση στο ιδεολογικό του οικοδόμημα. Η πρωτοτυπία και η επιστημονική συμβολή του βιβλίου συνίστανται στην επαναθεώρηση των θέσεων του Καραβέλοφ και την ταυτόχρονη σύνδεσή τους με τα ευρωπαϊκά και τα βαλκανικά ιδεολογικά συμφραζόμενα της εποχής του, του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Κύρια θέση του είναι ότι η ιδεολογική ταυτότητα του Καραβέλοφ διαμορφώθηκε μέσα από τη σύνθεση της «ευρωπαϊκότητας» με τη «βαλκανικότητα» και τη «βουλγαρικότητα», δηλαδή νεωτερικών ευρωπαϊκών ιδεολογιών με παραδοσιακές βαλκανικές αντιλήψεις και βουλγαρικές ιδιαιτερότητες. Επιπλέον το βιβλίο αναδεικνύει την οπτική με την οποία προσλαμβάνει και διαγράφει το εθνικό προφίλ του Έλληνα ένας εξέχων Βούλγαρος διανοούμενος του 19ου αιώνα, οπτική μάλιστα που συμβαδίζει με τη σχετική στερεοτυπική αντίληψη της πλειονότητας της βουλγαρικής διανόησης της Αναγέννησης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο στοιχειοθετείται ο ετεροπροσδιορισμός του ελληνικού έθνους από τους Βουλγάρους, ο οποίος, σε συνδυασμό με τον αυτοπροσδιορισμό, αποτελεί βασική συνιστώσα για την επίτευξη της εθνικής αυτογνωσίας.

Ελεονώρα Ναξίδου (Συγγραφέας)