Παρότι επί μακρόν παραγνωρισμένος στις κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες, τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί ραγδαία το ενδιαφέρον για τον Καρλ Πολάνυι (1886-1964) που πλέον συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους κοινωνικούς στοχαστές του 20ού αιώνα, κυρίως εξαιτίας της μελέτης και κριτικής στην οικονομία της αγοράς. Ο συγγραφέας του Μεγάλου Μετασχηματισμού έζησε μια πολυτάραχη ζωή στην Ουγγαρία, την Αυστρία, την Αγγλία και τις ΗΠΑ που σημαδεύτηκε από δύο Παγκοσμίους Πολέμους, τη Μεγάλη Ύφεση, την κρίση του φιλελευθερισμού στον Μεσοπόλεμο και την άνοδο των σοσιαλιστικών ιδεών αλλά και του φασισμού την ίδια περίοδο.
Από τα κείμενά του στις αρχές του 20ού αιώνα, σε αυτά του Μεσοπόλεμου και αυτά μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το βιβλίο επιχειρεί να αναδείξει τη συνεισφορά του Πολάνυι στις κοινωνικές επιστήμες, αλλά και στην κατανόηση μιας εποχής κρίσεων, όπως αυτή που ζούμε σήμερα. Το βιβλίο εξετάζει την πολιτική θεωρία του Πολάνυι, τις θεωρήσεις του για το κράτος, τον οικονομικό σχεδιασμό, την εξουσία στον φιλελευθερισμό και τον σοσιαλισμό, και την ανάπτυξη της δημοκρατίας και του φασισμού σε διάφορες χώρες. Αναδεικνύονται, επίσης, συγκεκριμένες αναλογίες της κρίσης του Μεσοπολέμου με την οικονομική κρίση του 2010, καθώς και των προγραμμάτων λιτότητας που επέβαλε τότε η Κοινωνία των Εθνών με τα μνημόνια. Οι μετασχηματισμοί της εμπορευματοποίησης της εργασίας, της γης/φύσης και του χρήματος, τα κατά Πολάνυι «πλασματικά εμπορεύματα», ερευνώνται στη μεταπολεμική περίοδο. Εκκινώντας από τη θέση του περί των κοινωνικών αντιστάσεων στον επεκτατισμό της αγοράς («διπλή κίνηση»), ερευνώνται μια σειρά από θεωρητικές επεξεργασίες συγγραφέων που αντλούν από τον Πολάνυι. Στο βιβλίο επισκοπούνται, επίσης, όχι πολύ γνωστά έργα του Πολάνυι όπως το βιβλίο του Η Ευρώπη Σήμερα (1937), λιγότερα ερευνημένα ζητήματα όπως η κριτική του στον φασισμό και η συνεισφορά του σε πεδία όπως η πολιτική οικολογία, κριτικές στο έργο του (από τον L. Mises στη δεκαετία του 1920 και τον Μ. N. Rothbard στη δεκαετία του 1960 καθώς και πιο πρόσφατες), και ερευνητικές κατευθύνσεις, οι οποίες αντλούν από τη ριζοσπαστική κριτική του στην οικονομία και κοινωνία της αγοράς.
Μαρία Μαρκαντωνάτου (Συγγραφέας)
Η Μαρία Μαρκαντωνάτου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου στο αντικείμενο της πολιτικής κοινωνιολογίας. Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Albert Ludwigs του Φράιμπουργκ, και ολοκλήρωσε μεταπτυχιακές και προπτυχιακές σπουδές στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών. Έχει εργαστεί ως ερευνήτρια στο Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Humboldt στο Βερολίνο και στο Kolleg Postwachstumsgesellschaften του Πανεπιστημίου Friedrich Schiller της Ιένας. Ήταν υπότροφος στο Max-Planck-Institut für ausländisches und internationales Strafrecht του Φράιμπουργκ και στο Max-Planck-Institut für Gesellschaftsforschung της Κολωνίας για διδακτορική και μεταδιδακτορική έρευνα αντίστοιχα. Με την υποτροφία Marie Curie Fellowship εργάστηκε ερευνητικά στα Πανεπιστήμια της Αμβέρσας και του Keele. Έχει δημοσιεύσει μονογραφίες, επιστημονικά άρθρα σε διεθνή και ελληνικά περιοδικά, και κεφάλαια σε συλλογικούς τόμους με κριτές σε θέματα πολιτικής κοινωνιολογίας, θεωρίας κράτους, κοινωνικής και πολιτικής θεωρίας, και κοινωνιολογίας των κρίσεων. Έχει συμμετάσχει με ανακοινώσεις σε διεθνή συνέδρια και ήταν μέλος οργανωτικών επιτροπών διεθνών συνεδρίων. Είναι μέλος του διοικητικού συμβουλίου της επιστημονικής εταιρείας International Karl Polanyi Society.
(Πηγή: “Εκδόσεις Παπαζήση”, 2024)
