Η κοσμικότητα στα ελληνικά σχολικά εγχειρίδια

Από την ίδρυση του νεοελληνικού Κράτους τον 19ο αιώνα, το εκπαιδευτικό του σύστημα μεταφέρει έναν σχολικό λόγο εμποτισμένο με την ορθόδοξη θρησκεία. Όμως, τι συμβαίνει όταν η Ελλάδα εντάσσεται στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα το 1981 και υποχρεούται, πλέον, να συμμορφώνεται με τους ευρωπαϊκούς κανόνες στο ζήτημα της ελευθερίας των προσωπικών πεποιθήσεων; Καταφέρνει να ανταποκριθεί στην πρόκληση του εξευρωπαϊσμού που ορίζει τη διαμόρφωση Ευρωπαίων πολιτών μέσω ενός εκκοσμικευμένου σχολικού λόγου προωθώντας τον σεβασμό του πλουραλισμού και της ετερότητας; Η μελέτη αυτή πραγματεύεται την έννοια της κοσμικότητας (laïcité) και τα μέσα που χρησιμοποιεί το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα για να την ενσωματώσει στον σχολικό του λόγο. Η έρευνα πραγματοποιείται με την ανάλυση του περιεχομένου των σχολικών εγχειριδίων των Θρησκευτικών, της Ιστορίας και της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση από το 1981 έως το 2018 και στόχος της είναι η διαπίστωση πιθανών μεταβολών στον τρόπο με τον οποίο παρουσιάζεται το ιδεώδες της κοσμικότητας. Η ανάλυση βασίζεται στις κύριες συνιστώσες της: α. στις θεμελιώδεις αξίες της ελευθερίας και της ισότητας ανεξαρτήτως θρησκείας ή άλλων προσωπικών πεποιθήσεων, β. στον Λόγο (λογική ικανότητα του ανθρώπου) στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού πολιτεύματος και γ. στη διάκριση και την ταυτόχρονη αυτονομία του κράτους και των θρησκειών.

Ελένη Δ. Καλέση (Συγγραφέας)

Η Δρ Ελένη Δ. Καλέση είναι εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η ακαδημαϊκή της πορεία χαράχτηκε, κατά κύριο λόγο, στο γαλλόφωνο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (Université Libre de Bruxelles), του οποίου είναι περήφανη απόφοιτη και μέλος.
Οι διδακτορικές της σπουδές (ULB, 2018) πραγματοποιήθηκαν με υποτροφία αριστείας του Ιδρύματος Ωνάση. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην εξέλιξη του ζητήματος της κοσμικότητας (laïcité) / εκκοσμίκευσης (sécularisation) στην εκπαίδευση στην Ελλάδα και στην Ευρώπη και στη θέση που κατέχει η ορθόδοξη θρησκεία και τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα στα ελληνικά σχολικά εγχειρίδια.
Πέρα από την εμπειρία της στον ακαδημαϊκό κόσμο του Βελγίου, της Γαλλίας και του Καναδά, καθώς και τη διδασκαλία στο ελληνόφωνο τμήμα του Ευρωπαϊκού Σχολείου ΙΙΙ των Βρυξελλών και σε γαλλόφωνα σχολεία του Βελγίου, η Δρ Ελένη Δ. Καλέση έχει σημαντική επαγγελματική εμπειρία στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα, καθώς και στη διαχείριση και την ερευνητική υποστήριξη εκπαιδευτικών Έργων που χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έχει την τιμή να είναι μέλος του Scientix Ambassadors Teachers’ Panel του Ευρωπαϊκού Σχολικού Δικτύου στις Βρυξέλλες (European Schoolnet) και να φιγουράρει μεταξύ διακεκριμένων εκπαιδευτικών από όλον τον κόσμο.

(Πηγή: “Εκδόσεις iWrite”, 2023)