«Ο νέος Μέγας Αλέξανδρος πρέπει να προέρχεται από τη Γερμανία ή το λιγότερο να εμπνέεται από αυτή…»
Έτσι κλείνει, εν έτει 1883, το έργο του γερμανού δημοσιογράφου Paul Dehn σχετικά με τον ρόλο της Γερμανικής Αυτοκρατορίας στην κατασκευή του σιδηροδρομικού δικτύου στην εγγύς οθωμανική Ανατολή. Γιατί όμως η Γερμανία και η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχαν ανάγκη από έναν νέο, «τεύτονα Αλέξανδρο»; Τι ρόλο διαδραμάτιζε και ποιες διαδρομές ακολούθησε το αρχαίο μακεδονικό βασίλειο στους γερμανικούς νοητικούς χάρτες πριν και μετά τη δημιουργία του Β΄ Ράιχ το 1871; Ποια ήταν η εικόνα των Γερμανών για την εθνογραφία της περιοχής το μακρύ 19ο αιώνα; Τι θέση κατείχε στο φαντασιακό του γερμανικού κόσμου; Τα παραπάνω είναι μερικά μόνο από τα ερωτήματα που το ανά χείρας βιβλίο επιχειρεί να απαντήσει.
Τόσο το βασίλειο του Μεγάλου Αλεξάνδρου όσο και τα τρία βιλαέτια της οθωμανικής Μακεδονίας (Θεσσαλονίκης, Μοναστηρίου, Κοσόβου) εξήψαν το ενδιαφέρον του πνευματικού κόσμου της διασπασμένης και αργότερα ενοποιημένης Γερμανίας. Αρχικά ο συγγραφέας παρακολουθεί τις μεταμορφώσεις του βασιλείου του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου στη γερμανική ιστοριογραφία. Η ανάδυση της Μακεδονίας του 19ου αιώνα ως περιοχής με τη δική της, διακριτή γεωγραφική και εθνογραφική υπόσταση, μέσα από τις ιδεολογικές και πολιτικές συγκρούσεις της εποχής, αποτελεί το δεύτερο αντικείμενο που απασχολεί το έργο. Η σημασία της πολιτικής εμπλοκής του Βερολίνου -αλλά και της Βιέννης- στα Βαλκάνια, η σλαβοφοβία, η τουρκοφιλία και οι αποικιοκρατικές φιλοδοξίες, συνιστούν τους βασικότερους εκ των παραγόντων εκείνων που συνεξετάζονται, ως οι πλέον καθοριστικοί στη διαμόρφωση της εικόνας της Μακεδονίας των Γερμανών.
Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου (Συγγραφέας)
Ο Κωνσταντίνος Σ. Παπανικολάου γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι διδάκτορας της Νεότερης Ευρωπαϊκής Ιστορίας του τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Εργάζεται ως μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Freie Universitat Berlin (FU Berlin). Έχει διδάξει ελληνική και βαλκανική ιστορία στο ΑΠΘ και στο FU Berlin. Στο παρελθόν εργάστηκε ως επιστημονικός συνεργάτης της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών και την τριετία 2007-2010 εκπροσώπησε το ΑΠΘ στο ευρωπαϊκό δίκτυο CLIOHRES-net στην ομάδα εργασίας “Frontiers and Identities”. Τα ερευνητικά του ενδιαφέροντα εστιάζουν στην ιστορία των ιδεών, στις σχέσεις των Βαλκανίων με τον γερμανόφωνο χώρο τον 19ο και 20ό αιώνα και στην ιστορία του Μακεδονικού Ζητήματος.
