Η μουσική σχολή της Σμύρνης και το ρεμπέτικο

Ως μουσικό ιδίωμα η σμυρναίικη μουσική την περίοδο της μεγάλης της άνθησης, από το 1850 και μέχρι το 1922, επηρεάζει σημαντικά τόσο τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους όσο και τις μεγάλες πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας. Είναι ενταγμένη στον ευρύτερο χώρο της Ανατολικής Μεσογείου, που εκτείνεται από τα Βαλκάνια μέχρι τη Μέση Ανατολή και είναι γεγονός, ότι περιέχει σημαντικά δάνεια τόσο από την Ανατολή, όσο και από τη δυτική Ευρώπη. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλές ομάδες μουσικών και τραγουδιστών από διάφορες εθνότητες (Έλληνες, Τούρκοι, Αρμένιοι, Εβραίοι, Άραβες, και Ευρωπαίοι) δημιούργησαν μέσα από ζυμώσεις και ανταλλαγές, στη διάρκεια 70 χρόνων και πλέον, ίσως το σπουδαιότερο και χαρακτηριστικότερο ελληνικό μουσικό ιδίωμα, που ονομάστηκε “σμυρναίικο” τραγούδι. Στο βιβλίο αυτό ο συγγραφέας σκιαγραφεί το κοινωνικό και ιστορικό πλαίσιο της Σμύρνης την εποχή που εμφανίζεται η Μουσική σχολή της Σμύρνης και ένα νέο μουσικό είδος, το Ρεμπέτικο. Αντλεί στοιχεία από σπουδαίους Έλληνες και ξένους συγγραφείς, μουσικολόγους, δημοσιογράφους και ερευνητές του 19ου και 20ου αιώνα, καθώς επίσης και από γραπτές και προφορικές μαρτυρίες προσφύγων του 1922, αλλά και από τις πρώτες επαγγελματικές ηχογραφήσεις που έγιναν στη Σμύρνη και την Πόλη από το 1905 έως το 1922. Μας ταξιδεύει από την Εστουντιαντίνα της Σμύρνης, στα «καφέ αμάν», τα μουσικά σχήματα, το Ρεμπέτικο, την απαγόρευση και τη λογοκρισία. Παραθέτει επίσης φωτογραφικό υλικό της εποχής και βιογραφικά σημειώματα για τους μεγάλους του Σμυρναίικου και του Ρεμπέτικου τραγουδιού, καθώς και παρτιτούρες/στίχους παραδοσιακών Σμυρναίικων και Πολίτικων τραγουδιών. Προλογίζει ο Παναγιώτης Κουνάδης και στο τέλος του βιβλίου παρουσιάζονται απομαγνητοφωνημένες, η συνέντευξη του ιστορικού Λευτέρη Παπακώστα και του σπουδαίου μουσικού Μπάμπη Τσέρτου.

Νίκος Παπακώστας (Συγγραφέας)

Ο Νίκος Παπακώστας είναι συνθέτης και το βασικό όργανό του είναι η κιθάρα. Εχει συνεργαστεί με Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες. Έχει γράψει μουσική και κείμενα για θεατρικές παραστάσεις, ταινίες μικρού μήκους και ντοκιμαντέρ, ενώ έχει δώσει συναυλίες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες.
Το ποιητικό του έργο είναι επίσης ευρύ. Έχει γράψει στίχους για πολλά τραγούδια, που μελοποίησε ο ίδιος, λιμπρέτα για ορατόρια, (Requiem Mediterraneo), καθώς και ποιητικές αποδόσεις αρχαίων κειμένων, όπως η “Αποκάλυψη του Ιωάννη”.
Είναι μέλος των Ενώσεων Συνθετών και Στιχουργών της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας, καθώς και πολλών οργανώσεων της παγκόσμιας ανεξάρτητης μουσικής σκηνής.