Η Νέα Διαθήκη

Επανεκδίδουμε ένα μοναδικό έργο που συντάραξε την φανατισμένη ελληνική κοινωνία του 1901 (παρ’ όλο που τότε δεν τους ψέκαζαν) και δοκιμάζουμε την αντοχή στην ανεκτικότητα στην ανοιχτόμυαλη κοινωνία του 2021. Λίγες εκδοτικές παραγωγές έχουν αναταράξει τόσο πολύ τη φιλήσυχη κοινωνία των φανατισμένων αμνών της ελληνικής κοινωνίας. Ήταν μια προσπάθεια να μεταφερθεί η Καινή Διαθήκη στην απλή δημοτική γλώσσα κατά το 1901 με την ελπίδα να γίνει κατανοητή στον αμόρφωτο λαό. Το εγχείρημα της μεταγλώττισης (“μετάφραση” την αποκαλούσε ο ίδιος) το ανέλαβε ο Αλέξανδρος Πάλλης, αρχιεπίσκοπος Αθηνών, Προκόπιος Β’, το υποστήριζε, η βασίλισσα Όλγα το ενθάρρυνε και η εφ. Ακρόπολις υπό του Βλάσση Γαβριηλίδη ανέλαβε να το δημοσιεύσει σε συνέχειες Το εκδοτικό εγχείρημα, όμως, δεν άρεσε στους “ψεκασμένους” της εποχής και αυτόκλητους σωτήρες του έθνους, οι οποίοι καθοδηγούμενοι από ορισμένους πανεπιστημιακούς ( η μωρία πάντα χρειάζεται επίχρισμα σοφίας) και μέρους του Τύπου προκάλεσαν σειρά διαδηλώσεων και τραμπουκισμών με αποτέλεσμα να σκοτωθούν 8 άτομα (Ν. Πάνστρας, Α. Παπαναστασίου, Ε. Παπαντωνίου, Ε. Δράκος, Ι. Διβάρης, Φ. Ρήγος, Ι. Στεφανίδης, Στράτος), ενώ άλλοι 70 τραυματίστηκαν Παραιτήθηκε η κυβέρνηση και ο Αρχιεπίσκοπος, ενώ οι εθνοσωτήρες που αντιτάχθηκαν στον “σλαβικό κίνδυνο” αξίωναν τη λήψη μέτρων για τη μη κυκλοφορία του μεταγλωττισμένου Ευαγγελίου στη δημοτική και την παραδειγματική τιμωρία ΄όποιου θα επιχειρούσε κάτι παρόμοιο στο μέλλον. Τα παραπάνω διαδραματίστηκαν από τον Σεπτέμβριο έως τον Δεκέμβριο του 1901 και έμειναν γνωστά ως “Ευαγγελικά” ή “Ευαγγελιακά”.

Αλέξανδρος Α. Πάλλης (Μεταφραστής)

Αλέξανδρος Πάλλης (1851 – 1935). Ο Αλέξανδρος Πάλλης γεννήθηκε στον Πειραιά, καταγόταν όμως από τα Ιωάννινα της Ηπείρου. Ο πατέρας του Αλέξανδρος ήταν ειρηνοδίκης στον Πειραιά και η μητέρα του Παναγιωτίτσα το γένος Κοσκούρη προερχόταν από γενιά αγωνιστών του Μυστρά. Δεν πρόλαβε να γνωρίσει τον πατέρα του, καθώς πέθανε πριν τη γέννηση του γιου του. Μετά το θάνατο του συζύγου της η Παναγιωτίτσα μαζί με τα τέσσερα παιδιά της (τον Αναστάση, τον Αγαμέμνονα, τον Αλέξανδρο και την Ασπασία) μετακόμισε στην Πλάκα. Ο Πάλλης τέλειωσε το Γυμνάσιο στην Αθήνα και το 1869 παρακολούθησε μαθήματα στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας, αναγκάστηκε όμως να διακόψει τις σπουδές του για οικονομικούς λόγους και έφυγε για το Μάντσεστερ της Αγγλίας. Αρχικά εργάστηκε στο κατάστημα της θείας του, χήρας του Χρίστου Παρμενίδη, μετά το γάμο του όμως με την κόρη του Παντιά Ράλλη μπήκε στον εμπορικό οίκο των αδελφών Ράλλη και κατόπιν έφυγε για τη Βομβάη των Ινδιών, όπου γνωρίστηκε και συνδέθηκε φιλικά με τους Αργύρη Εφταλιώτη και Δ.Π.Πετροκόκκινο. Με τη σύζυγό του απέκτησαν πέντε παιδιά. Από το 1894 εγκαταστάθηκε στο Λίβερπουλ ως το τέλος της ζωής του το 1935. Ο Πάλλης είναι γνωστός κυρίως ως πρωτοπόρος μαζί με τον Ψυχάρη και τον Εφταλιώτη του δημοτικιστικού αγώνα. Ολόκληρο το λογοτεχνικό έργο του, πρωτότυπο και μεταφραστικό είναι στρατευμένο στην υπεράσπιση της δημοτικής, ενώ παράλληλα στάθηκε και ο βασικός χρηματοδότης του κινήματος του δημοτικισμού, ενισχύοντας αρθρογράφους και συγγραφείς όπως ο Παλαμάς, ο Ξενόπουλος, ο Φιλήντας, ο Π.Νιρβάνας, έντυπα όπως ο Νουμάς, ο Λαός, η Ακρόπολη και εκδόσεις βιβλίων και φυλλαδίων σχετικών με το γλωσσικό ζήτημα. Το πρωτότυπο λογοτεχνικό του έργο αποτελείται από δύο ποιητικές συλλογές και ένα αφήγημα. Αξιοσημείωτη είναι η συγγραφή παιδικών ποιημάτων στη δημοτική στη συλλογή του Τραγουδάκια για παιδιά, και η αξιοποίηση της τεχνοτροπίας του δημοτικού τραγουδιού στη δεύτερη συλλογή του με τίτλο Ταμπουράς και Κόπανος. Το αφήγημά του Μπρουσός εντάσσεται στην παράδοση του έργου του Ψυχάρη Το ταξίδι μου και στο ευρύτερο λογοτεχνικό ρεύμα της διδακτικής πεζογραφίας. Ως επί το πλείστον όμως ο Πάλλης ασχολήθηκε με τη λογοτεχνική μετάφραση, στοχεύοντας στην ανάδειξη της εκφραστικής επάρκειας της δημοτικής σ΄ όλα τα είδη του γραπτού λόγου. Γνωστότερες είναι οι μεταφράσεις του της Ιλιάδας του Ομήρου, καθώς επίσης της Καινής Διαθήκης (με τον τίτλο Νέα Διαθήκη), η οποία δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Ακρόπολις από τις 9 Σεπτεμβρίου ως τις 20 Οκτωβρίου του 1901 και στάθηκε αφορμή για την έκρηξη των αντιδράσεων των εκκλησιαστικών και αντιπάλων του δημοτικισμού κύκλων. Οι παραπάνω αντιδράσεις οδήγησαν τον ίδιο χρόνο στις αιματηρές φοιτητικές συγκρούσεις στην Αθήνα, γνωστές ως τα «Ευαγγελικά», οι οποίες προκάλεσαν την παραίτηση της κυβέρνησης Θεοτόκη και του Αρχιεπισκόπου. Μετέφρασε επίσης έργα των αρχαίων τραγικών, του Σαίξπηρ, καθώς επίσης φιλολογικές, φιλοσοφικές, ιστορικές και άλλες επιστημονικές μελέτες. Μεγάλο μέρος του έργου συγκέντρωσε στα Κούφια καρύδια (Λίβερπουλ 1915) με το ψευδώνυμο Λέκας Αρβανίτης Μαλλιαρός. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Αλέξανδρου Πάλλη βλ. Ανεμούδη – Αρζόγλου Κρίστα, «Πάλλης Αλέξανδρος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Παγανός Γ.Δ., «Αλέξανδρος Πάλλης», Η παλαιότερη πεζογραφική μας παράδοση: Από τις αρχές της ως τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο Η΄ (1880-1900). Αθήνα, Σοκόλης, 1997, Μερακλής Μ.Γ., «Αλέξανδρος Πάλλης», Η ελληνική ποίηση· Ρομαντικοί – Εποχή του Παλαμά – Μεταπαλαμικοί· Ανθολογία – Γραμματολογία, σ.270-274. Αθήνα, Σοκόλης, 1977, χ.σ., «Πάλλης Αλέξανδρος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ. και «Χρονολόγιο Αλέξανδρου Πάλλη», Διαβάζω 118, 8/5/1985, σ.16-18, (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.)