Η ναυτιλία κύκλους κάνει

Η ναυτιλία κύκλους κάνει. Από τα ψηλά στα χαμηλά. Απ’ την εποχή των παχιών αγελάδων, σ’ αυτή των ισχνών. Απ’ την αισιοδοξία, στην απαισιοδοξία. Κι απ’ το ολονύχτιο πάρτι, στον πρωινό πονοκέφαλο. Κάνει κύκλους ακανόνιστους. Μες στον μεγάλο κύκλο, καθώς αυτός ξεδιπλώνεται μέσα στον χρόνο, παρεισφρέουν άλλοι μικρότεροι -κι αυτοί ακανόνιστοι- κύκλοι. Η εμπορική ναυτιλία είναι υπηρέτης του διεθνούς εμπορίου. Επομένως η μοίρα της είναι στενά δεμένη με τις όποιες διακυμάνσεις, ταλαντεύσεις και τρικλίσματα που αυτό παρουσιάζει. Όλοι οι παράγοντες -οικονομικοί, γεωπολιτικοί, ρυθμιστικοί, νομοκανονιστικοί, φυσικοί, κλπ.- που επηρεάζουν το διεθνές εμπόριο, επηρεάζουν ταυτόχρονα και την εμπορική ναυτιλία. Καθορίζουν την πλευρά της ζήτησης πλοίων για την εκτέλεση της μεταφοράς των φορτίων. Πέρα απ’ αυτούς τους “εξωγενείς” παράγοντες, όμως, η εμπορική ναυτιλία επηρεάζεται έντονα και από “ενδογενείς” παραμέτρους. Αυτές έχουν να κάνουν με τις ενέργειες των πλοιοκτητών / εφοπλιστών, των ανθρώπων που διαθέτουν τα πλοία για την επιτέλεση του θαλάσσιου μεταφορικού έργου. Οι άνθρωποι αυτοί, στην προσπάθεια τους να εκμεταλλευτούν ή να αντιμετωπίσουν κατά τον καλύτερο τρόπο την κρατούσα συγκυρία, προβαίνουν ανάλογα σε αγοραπωλησίες πλοίων και παραγγελίες νέων κατασκευών σε ναυπηγεία ή σε scrapping των παλαιότερων και οικονομικά ασύμφορων να διατηρηθούν πλοίων. Με τον τρόπο αυτό παρεμβαίνουν δυναμικά στην προσφορά των διαθέσιμων και κατάλληλων προς μεταφορά πλοίων. Η δυναμική ισορροπία, ή μάλλον ανισορροπία, του δίπολου προσψορά-ζήτηση καθορίζει την κίνηση της ναυτιλίας στον κύκλο που αυτή κάνει. Έναν έντονο κύκλο έζησε ο κλάδος των φορτηγών πλοίων της εμπορικής ναυτιλίας την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Έντονο, με την έννοια ότι η απόσταση μεταξύ του υψηλού και του χαμηλού σημείου ήταν πολύ μεγάλη. Τόσο μεγάλη, που πολλοί τον χαρακτήρισαν “υπέρ-κυκλο” ή “σούπερ-κύκλο”. Τον χαρακτηρισμό αυτό δικαιολογεί και η ταχύτητα μεταστροφής της πορείας από ανοδική σε καθοδική, η οποία υπήρξε πρωτόγνωρη, καθώς ο χρόνος που μεσολάβησε μεταξύ της κορυφής και του “πάτου” αποδείχτηκε εντυπωσιακά μικρός. Το βιβλίο που κρατάτε στα χέρια σας εστιάζει σ’ αυτόν τον πρόσφατο ναυτιλιακό υπέρκυκλο που διήνυσε (και πιθανώς ακόμη διανύει καθώς γράφονται οι γραμμές αυτές) η φορτηγός ναυτιλία. Ο υπέρκυκλος αυτός παρουσιάζει όλα τα γνωρίσματα των ναυτιλιακών κύκλων ανά τους χρόνους, αλλά με μεγαλύτερη ένταση και ενάργεια, πράγμα που τον καθιστά ιδανικό για μελέτη. Γίνεται αναφορά στις ιδιότητες του κύκλου αυτού, στις γενεσιουργές αιτίες του, στις παρενέργειες, στον ρόλο του ανθρώπινου παράγοντα. Του ανθρώπινου παράγοντα που παρεμβαίνει δυναμικά στη διαμόρφωση μιας κατάστασης. Και που στη συνέχεια επηρεάζεται με τη σειρά του, καθώς η κατάσταση που προέκυψε αντανακλά στη λογική και στο θυμικό του. Παράλληλα, αποτυπώνονται εδώ εμβόλιμες σκέψεις και απόψεις που είναι προϊόντα της προσωπικής εμπειρίας και “φιλοσοφίας” του συγγραφέα. Το βιβλίο αυτό δεν γράφτηκε για να χρησιμεύσει ως εγχειρίδιο για το αντικείμενο που πραγματεύεται. Ούτε διεκδικεί το αλάθητο. Καταγράφει την άποψη του συγγραφέα και προσεγγίζει τα θέματα από τη δική του οπτική γωνία. Απευθύνεται κυρίως σε ανθρώπους που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ασχολούνται με τον χώρο της ναυτιλίας, καθώς και στους σπουδαστές ναυτιλιακών σχολών, θα το βρουν, όμως, πολύ χρήσιμο και διαφωτιστικό και όσοι άλλοι διατηρούν ένα γενικότερο ενδιαφέρον για τα πράγματα της εμπορικής ναυτιλίας. Κι ίσως βοηθήσει κάποιους να ξεκαθαρίσουν διάφορα “σκοτεινά” θέματα που άπτονται του κεφαλαίου “Ελληνική εμπορική ναυτιλία” και -γιατί όχι- να απομυθοποιήσουν έναν χώρο που βρίθει από “ταμπού”. Απ’ όσο είναι σε θέση να γνωρίζει ο συγγραφέας, δεν υπάρχει παρόμοιο βιβλίο στην ελληνική ή τη διεθνή βιβλιογραφία. Αυτά που υπάρχουν, πραγματεύονται το θέμα της κυκλικότητας της ναυτιλίας μάλλον ακαδημαϊκά και στερούνται της “εκ των έσω” οπτικής κάποιου που δοκιμάζεται καθημερινά στους κύκλους που κάνει η ναυτιλία. (από τον πρόλογο του συγγραφέα)