Η νοσταλγία του πιθανού. Γραπτά για τον Φερνάντο Πεσσόα

Από τα δοκίμια που ο Αντόνιο Ταμπούκι έχει κατά καιρούς γράψει, στο ελληνικό κοινό είναι γνωστό μόνο το δοκίμιο “Η γαστρίτιδα του Πλάτωνα” γύρω από την ευθύνη των διανοουμένων. Ο Ταμπούκι υπήρξε για πολλά χρόνια καθηγητής Πορτογαλικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο της Σιένα, και στην ιβηρική λογοτεχνία έχει αφιερώσει πολλές μελέτες, κυρίως για τη μπαρόκ και τη σύγχρονη εποχή. Μεταξύ άλλων υπήρξε ένας από τους πρώτους μελετητές του Φερνάντο Πεσσόα, του οποίου το έργο μετάφρασε, μόνος ή με τη σύζυγό του Μαρία Ζοζέ ντε Λανκάστρε, ήδη από το 1970, όταν στην Ευρώπη ο μεγάλος Πορτογάλος ποιητής ήταν ακόμα άγνωστος. Το βιβλίο αυτό συγκεντρώνει τα γραπτά που ο Ταμπούκι αφιέρωσε στον ποιητή αυτόν που σήμερα θεωρείται μια από τις ιδιοφυΐες της λογοτεχνίας του 20ού αιώνα. Τα γραπτά αυτά ανήκουν σε δυο διαφορετικές χρονικές περιόδους -τα τελευταία είναι από ένα βιβλίο που έχει κυκλοφορήσει μόνο στα γαλλικά, και ανήκουν σε μια περίοδο όπου ο Ταμπούκι δίδαξε σε ένα Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Πρόκειται για κείμενα που έπαιξαν ένα σημαντικό ρόλο για την ερμηνεία του Πεσσόα στην Ευρώπη, ιδιαίτερα εκεί όπου ο Ταμπούκι εξηγεί ότι η ετερωνυμία δεν είναι ένα παιχνίδι, όπως πίστευε ένα τμήμα της κριτικής εκείνης της εποχής, άλλα ότι πρέπει να τη δούμε στο πλαίσιο του 20ού αιώνα, σε σχέση με τον Πιραντέλλο και τον Τζόυς και τον Ματσάντο, καθώς και με τη μεγάλη προβληματική του φροϋδιανού “εγώ”.