Η πέμπτη δεκάδα των Κάντο

Η Πέμπτη Δεκάδα των Κάντο ή Λεοπολδινά Κάντο -όπως συχνά αναφέρονται στην διεθνή βιβλιογραφία- γράφτηκε στο Ραπάλο της Βορείου Ιταλίας, μεταξύ 1935 και 1937, καθώς ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος ερχόταν με μεγάλες ματωμένες δρασκελιές. Στην παγκόσμια κριτική βιβλιογραφία έχει καθιερωθεί η άποψη πως αφηγούνται την δημιουργία και τις τύχες της Monde dei Paschi, της πρώτης στον κόσμο μη τοκογλυφικής, συνεταιριστικής τράπεζας, η οποία ιδρύθηκε στην πόλη της Σιένας, το 1624. Η άποψη αυτή αφαιρεί από τα εν λόγω Κάντο την συνοχή, που εμφανέστατα έχουν. Μια δημιουργική, αυτεξούσια, ανάγνωση καθιστά προφανές πως αντικείμενο της Πέμπτης Δεκάδας των Κάντο είναι η αναζήτηση από τον ποιητή εκείνου του «παρελθόντος που είναι ακόμα ζωντανό, του παρελθόντος που αξίζει να ζήσει στο μέλλον», στην δίνη που δημιουργεί η ύπαρξη της Monte dei Paschi, μιας τράπεζας εντελώς διαφορετικής από αυτές που -σύμφωνα με τον ποιητή- προκάλεσαν μια πρώτη παγκόσμια σφαγή και ετοιμάζονταν να προκαλέσουν μια δεύτερη. Ήρωας των Κάντο είναι ο ίδιος ο ποιητής, ο οποίος κατεβαίνει «στον κόσμο των σκιών, των μεταμορφώσεων, των παραλληλισμών», για ν’ ανασύρει «υλικό για διάβασμα, υλικό για τραγούδια, υλικό για κραυγές, την ιστορία μιας φυλής». Το δίχως άλλο, αυτή η φυλή ήταν για τον ποιητή Pound η μία, αδιάσπαστη, φυλή των Ανθρώπων.

Ezra Loomis Pound (Συγγραφέας)

Ο Ezra Pound γεννήθηκε στο Hailey του Αϊντάχο (1885), μεγάλωσε στο Wyncote της Πενσυλβανίας και φοίτησε στο κολέγιο του Χάμιλτον και στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας. Δίδαξε για λίγο γαλλικά και ισπανικά στο Κολέγιο Wabash της Ιντιάνα και απολύθηκε γιατί ένα βράδυ πρόσφερε στέγη σε μια απένταρη χορεύτρια. Αμέσως ξενιτεύτηκε στην Ευρώπη (1907). Έμεινε ένα χρόνο στη Βενετία, όπου τύπωσε (1908) την πρώτη του συλλογή “A lune spento” . Τον ίδιο χρόνο εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο και άρχισε να εμφανίζεται με προκλητική εμφάνιση στα καλλιτεχνικά σαλόνια. Εκεί τύπωσε τις συλλογές του: “Personae” και “Exultations” (1909), πρωτοστατώντας στο αμερικάνικο ποιητικό κίνημα του “εικονισμού” που καθιέρωνε μια ποίηση λιτή, απέριττη αντικειμενική και ελλειπτική. Το 1914 παντρεύτηκε τη Dorothy Shakespear, απόχτησε από το γάμο του ένα γιο (1926) κι αργότερα την εγκατέλειψε για να συνδεθεί εως το τέλος της ζωής του με την πιανίστα Όλγα Rudge, ερωμένη και πιστή του φίλη. Καρπός του δεσμού τους υπήρξε η κόρη του πριγκήπισσα Mary de Rachewiltz. Στα χρόνια που προηγήθηκαν του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου πρωτοστάτησε στα κινήματα του ιμαζισμού και του βορτισισμού, ενώ συντέλεσε με την επιρροή του ώστε να έρθουν στο προσκήνιο έργα σπουδαίων συγγραφέων, όπως του Τζέιμς Τζόις, του Ουίλιαμ Κάρλος Γουίλιαμς, του Ρόμπερτ Φροστ κ.ά., έργα που οδήγησαν στη διαμόρφωση του μοντερνισμού. Το 1920 ο Πάουντ μετακόμισε στο Παρίσι και ήρθε σε επαφή με πλήθος καλλιτεχνών, μουσικών και συγγραφέων. Παρεκίνησε τον Τζόυς και τον Έλιοτ να τυπώσουν τα έργα τους και μάλιστα περιέκοψε σχεδόν τη μισή “Έρημη χώρα” του Έλιοτ και της έδωσε την τελική της μορφή. Παράλληλα ασχολήθηκε και με τη μουσική. Συνέθεσε (μουσική και λιμπρέτο) την όπερα “Francois Villon” και ήταν από τους πρώτους που ανακάλυψαν στον αιώνα μας τον Βιβάλντι. Το 1924 μετακόμισε στην Ιταλία και ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος τον βρίσκει εκεί να υπερασπίζεται θερμά τον Μουσολίνι, εκφράζοντας αντισημιτικά αισθήματα και αποδοκιμάζοντας την αμερικανική συμμετοχή μέσω ραδιοφωνικών εκπομπών και άρθρων σε εφημερίδες. Φύση αντιφατική με τραγικές μεταπτώσεις από την τρυφερότητα έως την αυτοκαταστροφή, μπορούσε να βοηθάει από το υστέρημα του τους φίλους του ή να αναπτύσει μια δική του οικονομική θεωρία περί κοινωνικής πίστεως, να μελετά επί χρόνια νεκρές γλώσσες για να μεταφράζει ή να παραφράζει αρχαία κείμενα από το πρωτότυπο ή να φωνασκεί υπέρ του Μουσολίνι και κατά των Εβραίων από το ραδιοφωνικό σταθμό της Ρώμης. Αυτές οι τακτικές εκπομπές συνεχίστηκαν σ’ όλο το διάστημα του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ακολούθησε η σύλληψή του (1945) από τα αμερικάνικα στρατεύματα που απελευθέρωσαν την Ιταλία, η απομόνωσή του σ’ ένα ξέσκεπο κλουβί με συρματοπλέγματα στην Πίζα και η μεταφορά του στην Ουάσιγκτον (1945) για να δικαστεί επί προδοσία. Κρίθηκε διανοητικά ακατάλληλος για δίκη και κλείστηκε σε ψυχιατρική κλινική. Αποφυλακίστηκε (1958) και ξαναγύρισε τον ίδιο χρόνο στην Ιταλία. Πέθανε στη Βενετία, στις 2 Νοεμβρίου 1972.

 

Γιώργος Μπλάνας (Μεταφραστής)

Ο ποιητής, κριτικός και μεταφραστής Γιώργος Μπλάνας [Αθήνα 1959- ] εμφανίστηκε στα γράμματα το 1987 με την έκδοση της ποιητικής συλλογής: Η ζωή κολυμπά σαν φάλαινα ανύποπτη πριν την σφαγή. Έκτοτε εξέδωσε 10 ποιητικά βιβλία, άσκησε επί δεκαετίες την κοινωνική, πολιτική και λογοτεχνική κριτική και μετέφρασε πλήθος συγχρόνων, κλασικών και Αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων. Οι μεταφράσεις του αρχαίων δραματικών και σαιξπηρικών έργων χρησιμοποιούνται συχνότατα σε παραστάσεις του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου και άλλων θεατρικών οργανισμών. Οι εργασίες του έχουν επανειλημμένα βραβευθεί: Βραβείο Περιοδικού Διαβάζω, Έπαινος Κάρολος Κουν, Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης.

(Πηγή: Εκδόσεις Αρμός, 2022)