Η παροδική αδυναμία παροχής – Η εκπλήρωση της σύμβασης σε εποχή πανδημίας

Τα προσωρινά κωλύματα εκπλήρωσης της σύμβασης που προκαλούνται συνήθως από έκτακτα γεγονότα, άλλοτε πραγματικά (όπως π.χ. η νόσηση του προσωπικού της επιχείρησης του οφειλέτη) και άλλοτε νομικά (όπως π.χ. η αναστολή λειτουργίας της επιχείρησης με κρατική εντολή), έφεραν στο προσκήνιο μια μέχρι τώρα παραμελημένη – νομοθετικά και επιστημονικά – μορφή ανώμαλης εξέλιξης της συμβατικής σχέσης, την «παροδική αδυναμία παροχής». Πρόκειται για μια περίπτωση δυσλειτουργίας περί την εκπλήρωση της σύμβασης, η οποία δεν ρυθμίζεται στον Αστικό Κώδικα, αλλά αναφέρεται στα εγχειρίδια του Γενικού Ενοχικού Δικαίου και απαντάται στη νομολογία των δικαστηρίων. Ως έννοια από παλαιά γνωστή, την έφερε και πάλι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος η σύγχρονη δυσμενής επικαιρότητα. Το βασικό χαρακτηριστικό της μορφής αυτής ανώμαλης εξέλιξης του συμβατικού δεσμού είναι ότι τα παρουσιαζόμενα κωλύματα τυγχάνουν από τη φύση τους προσωρινά· διαρκούν δηλαδή για περιορισμένο χρονικό διάστημα (άγνωστο πόσο), μετά την παρέλευση του οποίου θα καταστεί δυνατή η εκπλήρωση της παροχής και η κανονική εξέλιξη της συμβατικής σχέσης. Η έρευνα των θεμάτων που προκύπτουν από την παροδική αδυναμία παροχής συμβάλλει στην κατάστρωση ενός οδικού χάρτη εκπλήρωσης των συμβάσεων σε εποχές όπως η σημερινή, που δοκιμάζεται από τις συνέπειες της πανδημίας του κορωνοϊού. Παράλληλα, η έρευνα αυτή βοήθησε στη συνειδητοποίηση δύο βασικών ρυθμιστικών κενών στο δίκαιο του Αστικού Κώδικα για την ανώμαλη εξέλιξη της ενοχής. Το πρώτο κενό συνίσταται στην ελλειπτική ρύθμιση της ανυπαίτιας καθυστέρησης εκπλήρωσης της παροχής, ενώ το δεύτερο αφορά στη δυσαρμονία ορισμένων από τις ρυθμίσεις του νόμου προς την ιδιαίτερη φύση της ανώμαλης εξέλιξης στις διαρκείς συμβάσεις.

Γεώργιος Γεωργιάδης (Συγγραφέας)