Η περιπέτεια του ερωτήματος στον Αριστοτέλη

Το φιλοσοφικό έργο του Αριστοτέλη τυπικά ξεκινάει με τη διατύπωση των ερωτημάτων. Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι κατά τη φάση που καταλήγει στην ερωτηματοθεσία έχουν ήδη αποφασιστεί η τροπή και το περιεχόμενο του φιλοσοφικού έργου. Μέσα στη σιωπή της φιλοσοφικής απορίας κυοφορούνται τα φιλοσοφικά ερωτήματα. Τα ερωτήματα δεν είναι η αρχή του στοχασμού. Όταν το ερώτημα έχει διατυπωθεί, βρισκόμαστε ήδη βαθιά μέσα στο φιλοσοφικό έργο, περισσότερο από όσο έχουμε πιθανόν αντιληφθεί. Ο Αριστοτέλης αλλάζει τη διατύπωση του θεμελιώδους οντολογικού ερωτήματος «τι εστίν» και ρωτάει για τα όντα με το ερώτημα «τι ην είναι». Διατυπώνοντας διαφορετικά το οντολογικό ερώτημα καθιερώνει έναν αιτιολογικό τρόπο αντίληψης των όντων, εκτός του οποίου είναι δύσκολο να στοχαστούμε πλέον. Εκτός της οντολογίας, το ερώτημα εξετάζεται και στην αριστοτελική διαλεκτική. Η διαλεκτική ερωτηματοθεσία είναι η τέχνη του ερωτάν. Η απάντηση είναι η επιζητούμενη ικανοποίηση της έλλειψης που το ερώτημα φέρεται να εισάγει. Ό,τι το ερώτημα αναζητεί, η απάντηση επιφορτίζεται να το παράσχει. Σβεστική του πιο ριζικού ερωτήματος είναι η απάντηση όταν επιτυγχάνει τον αιτιολογικό ορισμό του όντος. Κατά τον Αριστοτέλη, το ερώτημα αναγνωρίζει στο αίτιο την πληρέστερη ικανοποίηση του. Δυσμετάκλητα δέσμευσε την απάντηση σε άγρα αιτίων, αιτιολογικά ερωτώντας το αριστοτελικό ερώτημα.

Κωνσταντίνος Π. Ακρίβος (Συγγραφέας)

Ο Κωνσταντίνος Π. Ακρίβος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1973. Έχει σπουδάσει επικοινωνία και φιλοσοφία. Είναι διδάκτωρ φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.