Η “σιδηρά” δεκαετία – Οι εθνικοί πόλεμοι της Ελλάδας (1912-1922)

«Η μάχη του Σαρανταπόρου ήτον μία από τας μάχας που θα ομιλήση η Ιστορία» έγραφε ο Λεωνίδας Παρασκευόπουλος, ο αρχηγός πυροβολικού της Στρατιάς Θεσσαλίας, στη γυναίκα του το 1912. Η Ελλάδα πράγματι ξεκίνησε την πολεμική της εξόρμηση στις αρχές του 20ού αιώνα με «σιδηρά» ορμή και ακαταμάχητο επιθετικό πνεύμα. Οι εκστρατείες του 1912-13 αποτέλεσαν την κορύφωση των πόθων και των προσπαθειών ενός ολόκληρου αιώνα. Αναμφισβήτητα, το τελικό αποτέλεσμα των πολεμικών αγώνων της δεκαετίας 1912-1922 δεν ικανοποίησε τους Έλληνες. Η εκατονταετηρίδα από τη Μικρασιατική Καταστροφή αποτελεί αφορμή για αναστοχασμό και νέα «επίσκεψη» των σημαντικών αυτών γεγονότων. Όπως διαπίστωσε εύστοχα το 1934 ο Αριστοκλής Αιγίδης, ένας Μικρασιάτης στην καταγωγή δημοσιολόγος, το 1922 σήμανε τη λήξη ενός (διακεκομμένου) «εκατονταετούς πολέμου» μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων, ο οποίος ξεκίνησε το 1821. Ωστόσο, ιδωμένο μέσα σε ένα ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο, το μέγεθος της Μικρασιατικής Καταστροφής μετριάζεται. Κι αυτό διότι η Ελλάδα, σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, επιτέλεσε ένα τεράστιο ποιοτικό άλμα, και από απαξιωμένη δύναμη (1897) έφτασε να γίνει προσωρινά υπολογίσιμος γεωπολιτικός παράγοντας στην Εγγύς Ανατολή (1920). Η ανάλυση των εξελίξεων αυτής της εμπόλεμης δεκαετίας βασίζεται κυρίως στα σχόλια των Times του Λονδίνου και της Revue des Deux Mondes (της γαλλικής επιθεώρησης των τεχνών, των γραμμάτων αλλά και της διεθνούς πολιτικής, που έχαιρε μεγάλης εκτίμησης και επιρροής εκείνη την εποχή στην Ευρώπη και την Αμερική). Τα απομνημονεύματα και οι αναλύσεις κορυφαίων Ελλήνων αξιω­ματικών (του Βίκτωρος Δούσμανη, του Λεωνίδα Παρασκευόπουλου, του Ιωάν­νη Μεταξά, του πρίγκιπα Ανδρέου, του Κλεάνθους Μπουλαλά κ.ά.) αποτελούν επίσης βασική πηγή για την ανά χείρας μελέτη.

Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης (Συγγραφέας)

Ο Σπυρίδων Γ. Πλουμίδης γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1974. Το 1996 αποφοίτησε από το Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου. Το 2000 έλαβε Master’s από το School of Slavonic and East European Studies. Το 2004 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ από το Department of Byzantine and Modern Greek Studies του King’s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου.Το 2004 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ από το Department of Byzantine and Modern Greek Studies του King’ s College του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Το 2009 αναγορεύτηκε λέκτορας της Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας – Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Από τον Μάρτιο του 2015 υπηρετεί ως Επίκουρος Καθηγητής της Νεώτερης και Σύγχρονης Ελληνικής Ιστορίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Έχει δημοσιεύσει άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια. Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντά του εστιάζονται στις ελληνοβουλγαρικές σχέσεις και στην ιστορική κοινωνιολογία του ελληνικού εθνικισμού.
Στις κύριες δημοσιεύσεις του περιλαμβάνονται οι ακόλουθες μονογραφίες:
“Εθνοτική συμβίωση στα Βαλκάνια: Έλληνες και Βούλγαροι στη Φιλιππούπολη 1878-1914”, εκδ. Πατάκης, Αθήνα 2006.
“Η ελληνοβουλγαρική κρίση του 1924-25: Ο πόλεμος της ζωοκλοπής”, εκδ. Γόρδιος, Αθήνα 2006.
“Έδαφος και μνήμη στα Βαλκάνια: Ο ‘γεωργικός εθνικισμός’ στην Ελλάδα και στη Βουλγαρία (1927-46)”, εκδ. Πατάκης, Αθήνα 2011.