Η σονάτα των φαντασμάτων

Η Σονάτα των φαντασμάτων του Στρίντμπεργκ θεωρείται το καλύτερο από τα έργα δωματίου του συγγραφέα και ένα από τα πιο μακάβρια της παγκόσμιας δραματουργίας. Η αντιρεαλιστική επίκληση του θεατρικού συγγραφέα στα φαντάσματα, τους βρικόλακες και τα κακά πνεύματα βοήθησε στην εισαγωγή του εξπρεσιονιστικού δράματος. Το έργο αφορά τον βρικόλακα γερο-Χούμελ, που επιδιώκει να καταστρέψει τον Συνταγματάρχη, που πριν από χρόνια αποπλάνησε τη γυναίκα που αγαπούσε. Ο Χούμελ εισάγει έναν Φοιτητή στην περίεργη συντροφιά του, η οποία περιλαμβάνει τόσο τη γυναίκα του Συνταγματάρχη (γνωστή ως Μούμια) όσο και την αδύναμη κόρη της, η οποία αντλεί ζωή από υάκινθους. Η σκηνή δείχνει το πρώτο και το δεύτερο πάτωμα ενός μοντέρνου γωνιακού σπιτιού. Στ’ αριστερά το σπίτι συνεχίζει σε πτέρυγες· στα δεξιά, έχει πρόσοψη σε δρόμο, που υποτίθεται ότι συνεχίζονται σε δεξιές γωνίες προς τους χαμηλούς προβολείς της σκηνής. Το διαμέρισμα στο ισόγειο τελειώνει μ’ ένα στρογγυλό δωμάτιο στη γωνία. Από πάνω βρίσκεται ένα μπαλκόνι, που ανήκει στο διαμέρισμα του δεύτερου πατώματος. Ένας ιστός σημαίας είναι μπηγμένος στο μπαλκόνι. Όταν οι σκιές σηκώνονται στα παράθυρα, φαίνεται από μέσα ένα άγαλμα μιας νέας γυναίκας από άσπρο μάρμαρο, που φωτίζεται δυνατά από το φως του ήλιου. Γύρω γύρω είναι στολισμένο με δάφνες. Τα παράθυρα στην αριστερή πλευρά του Στρογγυλού Δωματίου έχουν γλάστρες με μπλε, άσπρους και κόκκινους υάκινθους.

August Strindberg (Συγγραφέας)

Πολυγραφότατος Σουηδός συγγραφέας και δραματουργός, πατέρας – κατά τον Ο’ Νήλ – του σύγχρονου θεάτρου.Δύσκολη παιδική ηλικία, παράφορη φύση και ασταθής, οργισμένος ατομικισμός, βίαιος ενίοτε μισογυνισμός και διαρκής αναζήτηση του απόλυτου χαρακτηρίζουν τον Στρίντμπεργκ αλλά και τα πρόσωπα των έργων του, κατά το μάλλον ή ήττον αυτοβιογραφικών (Ο γιός της δούλας). Η σκέψη του, επηρεασμένη από τον Kierkegaard, τον Nietzsche, τον Rousseau και τον Fourier, τον οδηγεί εκείθεν του ρομαντισμού, στον αθεϊσμό και τον μυστικισμό. Δεινός ερμηνευτής της συμπεριφοράς των ανθρώπων και των μυστηρίων του υποσυνείδητου, περνάει με θαυμαστή ευχέρεια από τον πιο σκληρό νατουραλισμό στον πλέον αέρινο συμβολισμό. Καταγγέλλει τον θρίαμβο της βίας στις διαπροσωπικές σχέσεις και την αδυναμία επικοινωνίας του ενός με τον άλλο, όσο και του ενός με τους πολλούς, έχοντας ο ίδιος φτάσει στα πρόθυρα της τρέλας ύστερα από τις οδυνηρές αποτυχίες των τριών γάμων του. Ο αριθμός τρία σηματοδοτεί και το έργο του, που διαιρείται σε ισάριθμες περιόδους. Η νατουραλιστική περίοδος σημαδεύεται με επιρροές από τον Valles και τον Zola και περιλαμβάνει έργα όπως: Το κόκκινο δωμάτιο (μυθιστόρημα που θα προκαλέσει κοινωνικό σκάνδαλο), τα τρία θεατρικά Ο πατέρας (Κέδρος, 2007) Μεταφραστική Ομάδα του Θεάτρου Στοά, (πιθανώς, νατουραλιστική παραλλαγή του κλασικού μύθου του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας), Δεσποινίς Τζούλια και Οι δανειστές, οι σουηδικές ιστορικές τραγωδίες Ο κύρ Ούλοφ, Γουσταύος Βάσα και Γουσταύος Αδόλφος και, τέλος, το δράμα “Ο χορός του θανάτου”. Ακολουθεί η περίοδος του μυστικισμού, ενός γαληνεμένου μυστικισμού, εμπνευσμένου από τον θεόσοφο Swedenborg (Ονειρόδραμα). Η Τρίτη περίοδος φωτίζεται από ένα διαυγές ουμανιστικό φως χάρη στο Intima Teatern (1907), ένα μικρό θέατρο το οποίο ο ίδιος ο Στρίντμπεργκ δημιουργεί και διευθύνει για να παρουσιάσει εκεί την Καταιγίδα, τον Πελεκάνο, τη Σονάτα των φαντασμάτων, έργα δωματίου διαποτισμένα με σκληρότητα και απόγνωση. Σε αυτήν την περίοδο ανήκει και το έργο Προς Δαμασκόν (Πρώτο μέρος: Κέδρος, 2008, Δεύτερο μέρος: Κέδρος, 2012, Τρίτο μέρος: Κέδρος, 2013) σε μετάφραση της Μαργαρίτας Μέλμπεργκ.

 

Κ. Δαμιανός (Μεταφραστής)