Η σπηλιά του Πλάτωνα – Από την Πολιτεία του Πλάτωνα

Κάποτε ο Πλάτωνας, ο σπουδαίος αρχαίος φιλόσοφος, διηγήθηκε τον μύθο του σπηλαίου: Σε μια σπηλιά βαθιά στη γη ζούσαν άνθρωποι που δεν είχαν βγει ποτέ από αυτή. Νόμιζαν πως η σπηλιά και όσα έβλεπαν και άκουγαν σε αυτήν ήταν όλος ο κόσμος. Τι θα γινόταν άραγε αν ένας από αυτούς κατάφερνε να βγει έξω από τη σπηλιά και να δει τον ήλιο για πρώτη φορά;

Πλάτων (Συγγραφέας)

Έλληνας φιλόσοφος και συγγραφέας (427-347 π.Χ.). Γεννήθηκε στην Αθήνα από γονείς ευγενείς. Ο πατέρας του Αρίστωνας έλεγε ότι καταγόταν από τη γενιά του Κόδρου και η μητέρα του Περικτιόνη από το Σόλωνα. Είχε δύο αδερφούς, τον Αδείμαντο και το Γλαύκωνα. Το πρώτο του όνομα ήταν Αριστοκλής. Πλάτωνας ονομάστηκε αργότερα για το ευρύ του στέρνο και το πλατύ του μέτωπο. Νέος ασχολήθηκε με την ποίηση, αλλά γρήγορα στράφηκε προς τη φιλοσοφία. Ήταν 20 χρόνων, όταν γνώρισε το Σωκράτη και έμεινε κοντά του για οκτώ ολόκληρα χρόνια, μέχρι την ώρα που ο μεγάλος δάσκαλος πέθανε (399 π.Χ.). Ο άδικος θάνατος του Σωκράτη τον έπεισε ότι η αθηναϊκή δημοκρατία είχε μεγάλα ελαττώματα και ανέλαβε το ρόλο του κοινωνικού μεταρρυθμιστή. Μετά τη θανάτωση του Σωκράτη για λίγο καιρό κατέφυγε στα Μέγαρα, κοντά στο συμμαθητή του Ευκλείδη. Ύστερα γύρισε στην Αθήνα, όπου για 10 χρόνια ασχολήθηκε με τη συγγραφή φιλοσοφικών έργων, τα οποία φέρουν τη σφραγίδα της σωκρατικής φιλοσοφίας. Στη συνέχεια ταξίδεψε στην Αίγυπτο και στην Κυρήνη, όπου σχετίστηκε με το μαθηματικό Θεόδωρο, και τέλος στον Τάραντα της Ιταλίας, όπου γνώρισε τους πυθαγόρειους, από τη φιλοσοφική σκέψη των οποίων επηρεάστηκε αποφασιστικά. Μετά πέρασε στη Σικελία. Στην αυλή του βασιλιά των Συρακουσών Διονυσίου Α΄ γνώρισε το βασιλικό γυναικάδελφο Δίωνα, με τον οποίο συνδέθηκε φιλικά. Η φιλία όμως αυτή προκάλεσε τις υποψίες του Διονυσίου για συνωμοσία, γι’ αυτό έδιωξε τον Πλάτωνα από τη Σικελία. Στην Αίγινα κινδύνεψε να πουληθεί ως δούλος αλλά τον εξαγόρασε ο Κυρηναίος φίλος του Αννίκερης. Επιστρέφοντας στην Αθήνα άνοιξε τη φιλοσοφική σχολή του, την Ακαδημία. Η προσπάθεια όμως των δύο φίλων να προσηλυτίσουν στις ιδέες τους το νέο ηγεμόνα Διονύσιο Β΄ απέτυχαν. Για τρίτη φορά ήρθε στην αυλή των Συρακουσών το 361, με σκοπό να συμφιλιώσει το Δίωνα με το Διονύσιο. Αυτή τη φορά κινδύνεψε και η ζωή του. Τον έσωσε η επέμβαση του πυθαγόρειου Αρχύτα. Αλλά ο Δίωνας δε γλίτωσε. Δολοφονήθηκε το 353. Έτσι ο Πλάτωνας έχασε τον άνθρωπο στον οποίο στήριξε τις ελπίδες του για την επιβολή των πολιτικών του ιδεών. Από τότε ο Πλάτωνας και μέχρι το θάνατό του ασχολήθηκε με τη διδασκαλία και με τη συγγραφή έργων φιλοσοφικών. Τα έργα του Πλάτωνα είναι 36 και όλα, εκτός από την “Απολογία”, διαλογικά. Και στη συγγραφή ο φιλόσοφος μιμήθηκε τη διδασκαλία του Σωκράτη, ο οποίος δίδασκε διαλογικά. Οι διάλογοί του επιγράφονται με το όνομα κάποιου από τα διαλεγόμενα πρόσωπα, π.χ. “Τίμαιος”, “Γοργίας”, “Πρωταγόρας” κ.λπ. Τρεις μόνο διάλογοι, το “Συμπόσιο”, η “Πολιτεία” και οι “Νόμοι” τιτλοφορούνται από το περιεχόμενό τους. Σ’ όλους τους διαλόγους τη συζήτηση διευθύνει ο Σωκράτης. Στους παλαιότερους διαλόγους διατηρεί την εικόνα του πραγματικού Σωκράτη, ενώ στους νεότερους κάτω από το πρόσωπο του δάσκαλου κρύβεται ο ίδιος ο μαθητής. Το σύνολο του πλατωνικού έργου διακρίνεται σε τρεις περιόδους με βάση τη χρονολογική σειρά:
α) Περίοδος της νεότητας (400-387 π.Χ.): Σ΄ αυτήν ανήκουν: Απολογία, Κρίτων, Χαρμίδης, Πρωταγόρας, Λάχης, Ευθύφρων, Ιππίας Μείζων, Ιππίας Ελάσσων, Ίων, Λύσις.
β) Περίοδος ωριμότητας (386-367 π.Χ.). Σ’ αυτήν ανήκουν: Μενέξενος, Κρατύλος, Ευθύδημος, Γοργίας, Μένων, Παρμενίδης, Φαίδων, Φαίδρος, Πολιτεία, Συμπόσιον, Θεαίτητος.
γ) Περίοδος γηρατειών (366-348 π.Χ.). Περιλαμβάνονται: Σοφιστής, Πολιτικός, Φίληβος, Κριτίας, Τίμαιος, Νόμοι, 7η επιστολή.

 

Αθηνά Μαξίμου (Διασκευαστής) (Αφηγητής)

Η Αθηνά Μαξίμου αποφοίτησε από τη Δραματική Σχολή του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας (Κ.Θ.Β.Ε.). Παρακολούθησε για τρία χρόνια μαθήματα φωνητικής και κλασικού τραγουδιού, καθώς και μαθήματα κλασικού και μοντέρνου χορού για έξι χρόνια. Συνεργάστηκε με σκηνοθέτες όπως ο Βασίλης Παπαβασιλείου (“Όπως σας αρέσει” του Σαίξπηρ, “Φίλος όχι αστεία” του Κάρλο Γκολντόνι, “Η Ψευτοϋπηρέτρια” του Μαριβώ), ο Γιάννης Ιορδανίδης (“Dolly”), ο Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος (“Οθέλλος”) σε παραγωγές του Εθνικού Θεάτρου, του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, του Θεσσαλικού Θεάτρου και του ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας. Με την παράσταση “Οθέλλος” συμμετείχε στο Ελληνικό Φεστιβάλ στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού το καλοκαίρι του 2006. Για τη συμμετοχή της στην κινηματογραφική ταινία “Αυτή η νύχτα μένει” σε σκηνοθεσία Νίκου Παναγιωτόπουλου, κέρδισε το βραβείο Α΄ Γυναικείου Ρόλου στα Κρατικά Βραβεία Ποιότητας του Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης (2000). Συμμετείχε επίσης στις ταινίες: “Beautiful People” σε σκηνοθεσία του Νίκου Παναγιωτόπουλου (2001), “Κουράστηκα να σκοτώνω τους αγαπητικούς σου” σε σκηνοθεσία του Νίκου Παναγιωτόπουλου (2002) και “Το μυστικό του Νοέμβρη” σε σκηνοθεσία του Τάκη Παπαγιαννίδη (2003).

(Πηγή: “bookvoice. Η φωνή του βιβλίου”, 2022)