Η ταπείνωση

Όλα έχουν τελειώσει για τον Σάιμον Άξλερ, τον πρωταγωνιστή του συναρπαστικού νέου βιβλίου του Φίλιπ Ροθ. Κορυφαίος ηθοποιός του αμερικανικού θεάτρου επί δεκαετίες, ανακαλύπτει ότι στα εξήντα του χρόνια έχει απολέσει το ταλέντο του, την αυτοπεποίθησή του, την ικανότητά του να σαγηνεύει. Ο Φάλσταφ, ο Πέερ Γκυντ, ο Βάνιας, όλοι οι μεγάλοι του ρόλοι “έχουν λιώσει κι έγιναν άνεμος, διάφανος άνεμος”. Όταν ανεβαίνει στη σκηνή, αισθάνεται σαν παράφρονας και συμπεριφέρεται σαν ηλίθιος. Η εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του έχει χαθεί· φαντάζεται ότι το κοινό του τον λοιδορεί και τον χλευάζει· δεν κατορθώνει πια να υποκριθεί πειστικά ότι είναι κάποιος άλλος. “Κάτι θεμελιώδες έχει εξανεμιστεί”. Η σύζυγός του έχει φύγει, το κοινό του τον έχει εγκαταλείψει, ο ατζέντης του δεν μπορεί να τον πείσει να ξαναγυρίσει στο θέατρο. Μέσα σ’ αυτή την ανεξήγητη και τρομακτική απογύμνωση που γεννά στον Άξλερ σκέψεις αυτοκτονίας, εισβάλλει, σαν παρηγοριά, μια αναπάντεχη ερωτική επιθυμία. Ωστόσο, είναι σε τέτοιο βαθμό ριψοκίνδυνη και ασυνήθιστη ώστε δεν οδηγεί σε ανακούφιση και ευδαιμονία, αλλά σε ένα ακόμη πιο ζοφερό και συγκλονιστικό τέλος. Σ’ αυτό το μακρύ ταξίδι της μέρας μέσα στη νύχτα, το οποίο αφηγείται ο Ροθ με την αμίμητη αμεσότητά του, με τόλμη, σοβαρότητα αλλά και σαρκασμό, όλα τα μέσα που επιστρατεύουμε προκειμένου να πειστούμε για τη σταθερότητα και την αντοχή μας, όλα τα επιτεύγματα της ζωής μας -ταλέντο, έρωτας, σεξ, ελπίδα, ενέργεια,φήμη- καταλύονται. Επεκτείνοντας τους ζοφερούς στοχασμούς του πάνω στη θνητότητα και το τέλος (“Καθένας”, “Φεύγει το φάντασμα”) και την πικρά ειρωνική αναδρομή στη νεότητα και τις χαμένες της ευκαιρίες (“Αγανάκτηση”), ο Ροθ έχει γράψει άλλο ένα βασανιστικό, διαυγές, ωμά ειλικρινές βιβλίο, στο κλίμα των τελευταίων του έργων.