Η φόνισσα

Η πλοκή: Η Φραγκογιαννού, η κεντρική ηρωίδα της “Φόνισσας”, είναι μια ηλικιωμένη γυναίκα που πνίγει νέα κορίτσια για να λυτρώσει τη φτωχή τους οικογένεια από το βάρος τους -αλλά και τα ίδια από τα μελλοντικά βάσανα της προβλέψιμης ζωής τους. Στο περίφημο τέλος του μυθιστορήματος, η ηρωίδα χάνεται “εις το ήμισυ του δρόμου, μεταξύ της θείας και της ανθρώπινης δικαιοσύνης”. Η σημασία του κλασικού έργου: Ο διαταραγμένος ψυχισμός, η διαταραγμένη ηθική, η δεινή κοινωνική συνθήκη αλλά και η υπόκωφη γοητεία του θανάτου συνδυάζονται αριστουργηματικά στο πρόσωπο της ηρωίδας η οποία δικαίως συγκρίνεται με τους αρχετυπικούς ήρωες των μεγάλων κλασικών συγγραφέων. Κι ακόμα: σε εποχές όπως η σημερινή, όπου αυτόκλητοι τιμητές θεωρούν ότι δικαιούνται να υποκαθιστούν τη θεσμική δικαιοσύνη, αυτή η αφήγηση αποκτά ιδιαίτερο νόημα: η ψυχογραφική δύναμη του Παπαδιαμάντη απεικονίζει με τραγική ειρωνεία τη διαταραγμένη βούληση του “εκλεκτού”, ο οποίος, στο όνομα της δογματικής του φαντασίωσης, υπαγορεύει τη “θεία δίκη”, αφαιρώντας εν ψυχρώ την ανθρώπινη ζωή.

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (Συγγραφέας)

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 3 Μαρτίου του 1851 και ήταν γιος του ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ και της Αγγελικής κόρης Αλεξ. Μωραϊτίδη. Τελείωσε το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του ελληνικού σχολείου στη Σκιάθο. Φοίτησε σε σχολείο της Σκοπέλου, του Πειραιά και τελικά πήρε απολυτήριο Γυμνασίου από το Βαρβάκειο το 1874. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ΄ όπου όμως ποτέ δεν αποφοίτησε, ενώ γράφει το πρώτο λυρικό του ποίημα για τη μητέρα του. Έμαθε αγγλικά και γαλλικά μόνος του. Για να ζήσει έκανε ιδιαίτερα μαθήματα και δημοσίευε κείμενα και μεταφράσεις στις εφημερίδες. Τον Ιούλιο του 1872 ακολούθησε το μοναχό Νήφωνα στο Άγιο Όρος, όπου έμεινε μερικούς μήνες, αλλά διαπίστωσε ότι δεν του ταίριαζε το μοναχικό σχήμα. Ωστόσο δεν έλειπε ποτέ από τον κυριακάτικο εκκλησιασμό στον Άγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι, όπου έψελνε ως δεξιός ψάλτης. Το 1879 δημοσιεύει το μυθιστόρημα η “Μετανάστις” στην εφημερίδα “Νεόλογος”. Το 1882 άρχισε να δημοσιεύει το μυθιστόρημά του “Οι έμποροι των Εθνών” στην εφημερίδα “Μη χάνεσαι”. Το 1884 άρχισε να δημοσιεύει στην “Ακρόπολη” το μυθιστόρημά του “Γυφτοπούλα”, όπου από το 1892 ως το 1897 εργάζεται ως τακτικός συνεργάτης. Από το 1902 ως το 1904 μένει στη Σκιάθο απ΄ όπου δημοσιεύει τη “Φόνισσα”. Το έργο του περιλαμβάνει περίπου 180 διηγήματα και νουβέλες που αναφέρονται στις φτωχές τάξεις της Αθήνας και της Σκιάθου και ελάχιστα ποιήματα θρησκευτικού περιεχομένου. Στις 13 Μαρτίου 1908 γιορτάζεται στον “Παρνασσό” η 25ετηρίδα του στα ελληνικά γράμματα, υπό την προστασία της πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη. Αμέσως μετά επιστρέφει στην πατρίδα του όπου και μένει ως το τέλος της ζωής του. Πεθαίνει το ξημέρωμα της 3ης Ιανουαρίου του 1911 από πνευμονία.

 

Άρης Μαραγκόπουλος (Υπεύθυνος Σειράς)

Ο Άρης Μαραγκόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε ιστορία, αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Paris I (Σορβόννη), στο Παρίσι. Εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων, κειμενογράφος, κριτικός βιβλίου, μεταφραστής και εκδότης. Έχει εκδώσει περισσότερα από είκοσι βιβλία πεζογραφίας και κριτικής και ισάριθμες μεταφράσεις (από τα γαλλικά και τα αγγλικά). Γράφει κριτική βιβλίου και ιδεών στoν Tύπο και στα σχετικά με τη λογοτεχνία περιοδικά. Είναι ιδρυτικό στέλεχος των εκδόσεων “Τόπος”, όπου διευθύνει το τμήμα λογοτεχνίας. Έχει ασχοληθεί επί μακρόν με το έργο του Τζέιμς Τζόις για το οποίο έχει εκδώσει τρεις μελέτες, η πιο γνωστή από αυτές, το “Ulyssess: Οδηγός ανάγνωσης”, έχει κάνει πολλαπλές εκδόσεις (1995, 2001, 2010). Τον Απρίλιο 2018 εκδόθηκε η κριτική / μεταφραστική ανάγνωση του συγγραφέα στο μεταθανάτιο έργο του Τζόις “Τζάκομο Τζόις”. Τα τελευταία του μυθιστορήματα συγκροτούν την πολιτική / ιστορική “Τριλογία της συντροφικής ζωής”: Η Μανία με την Άνοιξη (Τόπος 2009), “Το Χαστουκόδεντρο” (Τόπος 2012) και το “Πολ και Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού” (Τόπος 2016). Εκτενέστερες πληροφορίες στην προσωπική ιστοσελίδα του συγγραφέα: www.arisgrandmangr.com