Η φόνισσα – Για τη διδασκαλία της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας

Η “Φόνισσα” θεωρείται το κορυφαίο έργο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη και ένα από τα πιο σημαντικά έργα της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Η δράση της ιστορίας εξελίσσεται στη Σκιάθο, κατά τα τέλη του 19ου αιώνα. Κεντρικό πρόσωπο του έργου είναι η Φραγκογιαννού, μια ηλικιωμένη χήρα. Η Φραγκογιαννού έχει ζήσει μια βασανισμένη ζωή. Η πείρα την δίδαξε ότι η ζωή για μια γυναίκα είναι γεμάτη στενοχώριες. Πιστεύει ότι η γέννηση ενός κοριτσιού φέρνει μόνο δυστυχία. Και στο ίδιο το κορίτσι, αλλά και στους γονείς του, ιδίως αν είναι φτωχοί. Στην αρχή της ιστορίας, βλέπουμε τη Φραγκογιαννού να ξενυχτάει για μέρες, δίπλα στην κούνια της άρρωστης, νεογέννητης εγγονής της. Τότε, περνούν από το μυαλό της όλες οι δύσκολες στιγμές της ζωή της. Η κούραση και η αϋπνία, την κάνουν να παραλογίζεται και σκοτώνει το μωρό. Αν και αρχικά νιώθει τύψεις, κατά βάθος δεν μετανιώνει για την πράξη της. Αντίθετα, αρχίζει να πιστεύει ότι ίσως είναι θέλημα Θεού να βοηθήσει τον κόσμο, σκοτώνοντας τα μικρά κορίτσια. Στη συνέχεια, η Φραγκογιαννού θα κάνει και άλλα εγκλήματα, πάντοτε πιστεύοντας ότι τα κάνει “για καλό”. Αν και δεν συνειδητοποιεί ακριβώς το κακό που κάνει, αρχίζει να νιώθει φοβερές τύψεις. Η αστυνομία, κάποια στιγμή, την υποψιάζεται και η Φραγκογιαννού θα προσπαθήσει να ξεφύγει στα βουνά. Ποια θα είναι η τύχη της τελικά; Θα καταφέρει να σωθεί ή θα τιμωρηθεί για τα εγκλήματά της; Θα την κρίνει άραγε “η δικαιοσύνη του Θεού” ή “η δικαιοσύνη των ανθρώπων”; Εδώ είναι μια απλοποιημένη μορφή του βιβλίου, κατάλληλη για ξενόγλωσσους μαθητές που μαθαίνουν Ελληνικά σαν δεύτερη/ξένη γλώσσα. Είναι κυρίως κατάλληλο για μαθητές μέσου επιπέδου γλωσσομάθειας (B1-Β2), σύμφωνα με το Κοινό Ευρωπαϊκό Πλαίσιο Αναφοράς για τις Γλώσσες (CEF) του Συμβουλίου της Ευρώπης. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (Συγγραφέας)

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 3 Μαρτίου του 1851 και ήταν γιος του ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ και της Αγγελικής κόρης Αλεξ. Μωραϊτίδη. Τελείωσε το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του ελληνικού σχολείου στη Σκιάθο. Φοίτησε σε σχολείο της Σκοπέλου, του Πειραιά και τελικά πήρε απολυτήριο Γυμνασίου από το Βαρβάκειο το 1874. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ’ όπου όμως ποτέ δεν αποφοίτησε, ενώ γράφει το πρώτο λυρικό του ποίημα για τη μητέρα του. Έμαθε αγγλικά και γαλλικά μόνος του. Για να ζήσει έκανε ιδιαίτερα μαθήματα και δημοσίευε κείμενα και μεταφράσεις στις εφημερίδες. Τον Ιούλιο του 1872 ακολούθησε το μοναχό Νήφωνα στο Άγιο Όρος, όπου έμεινε μερικούς μήνες, αλλά διαπίστωσε ότι δεν του ταίριαζε το μοναχικό σχήμα. Ωστόσο δεν έλειπε ποτέ από τον κυριακάτικο εκκλησιασμό στον Άγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι, όπου έψελνε ως δεξιός ψάλτης. Το 1879 δημοσιεύει το μυθιστόρημα η “Μετανάστις” στην εφημερίδα “Νεόλογος”. Το 1882 άρχισε να δημοσιεύει το μυθιστόρημά του “Οι έμποροι των Εθνών” στην εφημερίδα “Μη χάνεσαι”. Το 1884 άρχισε να δημοσιεύει στην “Ακρόπολη” το μυθιστόρημά του “Γυφτοπούλα”, όπου από το 1892 ως το 1897 εργάζεται ως τακτικός συνεργάτης. Από το 1902 ως το 1904 μένει στη Σκιάθο απ’ όπου δημοσιεύει τη “Φόνισσα”. Το έργο του περιλαμβάνει περίπου 180 διηγήματα και νουβέλες που αναφέρονται στις φτωχές τάξεις της Αθήνας και της Σκιάθου και ελάχιστα ποιήματα θρησκευτικού περιεχομένου. Στις 13 Μαρτίου 1908 γιορτάζεται στον “Παρνασσό” η 25ετηρίδα του στα ελληνικά γράμματα, υπό την προστασία της πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη. Αμέσως μετά επιστρέφει στην πατρίδα του όπου και μένει ως το τέλος της ζωής του. Πεθαίνει το ξημέρωμα της 3ης Ιανουαρίου του 1911 από πνευμονία.

 

Μαργαρίτα Ιωαννίδου (Διασκευαστής)

Η Μαργαρίτα Ιωαννίδου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε οικονομικά στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο του Πειραιά και εργάστηκε σαν Ορκωτή Λογίστρια.
Με τη διδασκαλία των Ελληνικών ως δεύτερης γλώσσας ασχολήθηκε εθελοντικά για δυο χρόνια, κάνοντας μαθήματα σε μετανάστες.

(Πηγή: “Εκδόσεις Ανατολικός”, 2022)