Η χάλκινη εποχή

Ο Ρόδης Ρούφος δημοσίευσε τη “Χάλκινη Εποχή”, ένα μυθιστόρημα για τον αγώνα ανεξαρτησίας της Κύπρου, το 1960. Παρόλο που ο Ρούφος έγραψε το μυθιστόρημα στα αγγλικά και το δημοσίευσε στο Λονδίνο, για να παρουσιάσει στο αγγλικό κοινό την ελληνική άποψη, το βιβλίο του Ρούφου ουσιαστικά αγνοήθηκε από αυτό το κοινό. Αυτή η αδιαφορία είναι ιδιαίτερα προβληματική για μελετητές του Ντάρελ, μια και ο Ρούφος έγραψε τη “Χάλκινη Εποχή” ως απάντηση στο βιβλίο του Λώρενς Ντάρελ για την Κύπρο, τον οποίο είχε γνωρίσει κάποτε στο νησί. […] Υπάρχουν ίχνη αποικιοκρατικής νοοτροπίας στον τρόπο με τον οποίο μερικοί αναγνώστες του Ντάρελ μιλάνε ακόμα για τα “Πικρολέμονα” σαν ένα έντιμο ή ακόμα και φιλελληνικό βιβλίο, χωρίς να αναφέρουν, και μάλιστα χωρίς καν να έχουν επίγνωση, ότι έχει δημοσιευτεί ελληνική και κυπριακή απάντηση στα “Πικρολέμονα”. […] Χάρη στη γενναιοδωρία της Αριέττας Ρούφου, χήρας του Ρόδη Ρούφου, ένα κεφάλαιο της “Χάλκινης Εποχής”, που αναφέρεται στο βιβλίο του Ντάρελ και αφαιρέθηκε από το κείμενο επειδή υπήρχε ο φόβος να θεωρηθεί δυσφημιστικό, δημοσιεύεται εδώ για πρώτη φορά. Ελπίζω ότι όταν ο Ρόδης Ρούφος θα έχει πει ό,τι έχει να πει, οι αναγνώστες θα δουν τα “Πικρολέμονα” με πιο κριτικό μάτι. (David Roessel) Για μιαν ακόμη φορά ο Ρούφος […] επιτυγχάνει με τη “Χάλκινη Εποχή” μιαν αξιόλογη ισορροπία μεταξύ πραγματικότητας και μυθοπλασίας. […] Ο Ντάρελ στάθηκε κάποτε χρήσιμος για την Ελλάδα, όχι όμως πάντοτε ωφέλιμος για τον τόπο μας. Είναι, αναμφισβήτητα, από τους δυνατότερους συγγραφείς της μεταπολεμικής αγγλικής λογοτεχνίας. Από την άλλη μεριά, ο Ρόδης Ρούφος είναι η πιστή ηχώ της ελληνικής μεταπολεμικής περιπέτειας, αταλάντευτος και συνεπής στις αρχές του Έλληνα πολίτη, όπως μας τις παραδίδουν τα αρχαία ελληνικά κείμενα. Ανήκει σ’ αυτό το σπάνιο είδος που ολοένα χάνεται στην εποχή μας, μιαν εποχή που εξακολουθεί να είναι χάλκινη. (Δημήτρης Δασκαλόπουλος)