Η χρησιμότητα του άχρηστου

Δεν αληθεύει, ούτε και σε περίοδο κρίσης, πως μόνο ότι είναι πηγή κέρδους είναι και χρήσιμο. Στις εμπορευματικές δημοκρατίες μας υπάρχουν κάποιες γνώσεις που έχουν τη φήμη των “άχρηστων”, οι οποίες στην πραγματικότητα αποκαλύπτουν μια εκπληκτική χρησιμότητα. Σε αυτό το φλογερό κείμενο, ο Νούτσιο Όρντινε εφιστά την προσοχή μας στη χρησιμότητα του άχρηστου και στην αχρηστία του χρήσιμου. Μέσα από τους στοχασμούς μεγάλων φιλοσόφων (Πλάτων, Αριστοτέλης, Ζουάνγκ-ζι, Πίκο ντελλά Μιράντολα, Μονταίνιος, Tζορντάνο Μπρούνο, Καμπανέλλα, Μπέηκον, Κάντ, Τοκβίλ, Νιούμαν, Πουανκαρέ, Χάιντεγκερ, Μπατάιγ) και σπιυδαίων συγγραφέων (Οβίδιος, Δάντης, Πετράρχης, Βοκκάκιος, Αλμπέρτι, Αριόστο, Τόμας Μόρ, Σαίξπηρ, Θερβάντες, Μίλτον, Λέσσινγκ, Λεοπάρντι, Ουγκό, Γκωτιέ, Ντίκενς, Χέρτσεν, Μπωντλαίρ, Στήβενσον, Οκακούρα Κακούζο, Γκαρθία Λόρκα, Μάρκες, Ιονέσκο, Καλβίνο, Φόστερ Ουώλλας), ο Νούτσιο Όρντινε δείχνει πως η εμμονή της κατοχής και η λατρεία της χρησιμότητας καταλήγουν να στραγγίζουν το ανθρώπινο πνεύμα, αποσταθεροποιώντας και βάζοντας σε κίνδυνο τα σχολεία και τα πανεπιστήμια, την τέχνη και τη δημιουργικότητα, καθώς και θεμελιώδεις αξίες όπως η dignita hominis, η αγάπη και η αλήθεια. Ο Άμπρααμ Φλέξνερ, στο συναρπαστικό κείμενό του, που μεταφράζεται πρώτη φορά στην Ελλάδα, μας θυμίζει ότι μόνο οι επιστήμες μας διδάσκουν τη χρησιμότητα του άχρηστου. Χωρίς το δωρεάν και το άχρηστο, πνίγοντας εκείνες τις πολυτέλειες που θεωρούνται περιττές, πολύ δύσκολα ο homo sapiens θα καταφέρει να κάνει πιο ανθρώπινη την ανθρωπότητα.