Θαλασσινά καΐκια και βάρκες του τόπου μας

Στην έκδοση αυτή αναδεικνύεται η πλούσια παράδοση των ελληνικών ξύλινων σκαριών, εξετάζοντας την ιστορία, τη σημασία και την εξέλιξή τους μέσα στους αιώνες. Η μελέτη δεν περιορίζεται μόνο στην περιγραφή των τεχνικών και σχεδιαστικών χαρακτηριστικών τους, αλλά διεισδύει και στον πολιτισμικό τους ρόλο. Τα παραδοσιακά καΐκια και καράβια υπήρξαν μάρτυρες εμπορικών διαδρομών, ψαράδικης ζωής, θαλάσσιων περιπετειών και ανθρώπινων ιστοριών, οι οποίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη συλλογική μας μνήμη. Ωστόσο, καθώς η σύγχρονη εποχή φέρνει αλλαγές στον τρόπο ζωής και στις τεχνολογίες, η παράδοση των ελληνικών σκαριών βρίσκεται αντιμέτωπη με την πρόκληση της επιβίωσης. Τα ξύλινα σκάφη υποχωρούν μπροστά στα μεταλλικά και πλαστικά και η ξυλοναυπηγική τέχνη απειλείται με εξαφάνιση περισσότερο από ποτέ. Η έκδοση αυτή αποτελεί έναν φόρο τιμής στην παράδοση αυτή, αλλά και μια έκκληση για την προστασία και τη διατήρησή της. Ας εξερευνήσουμε λοιπόν μαζί τα μονοπάτια του χρόνου, ακολουθώντας τα ίχνη που άφησαν τα ελληνικά σκαριά στις θάλασσές μας κι ας ανακαλύψουμε τη σοφία των παλαιών μαστόρων, την καθημερινότητα των ναυτικών μας και την ακατάλυτη σχέση του ελληνικού λαού με το υγρό στοιχείο. Αυτό το ταξίδι δεν είναι μόνο ένα ταξίδι στο παρελθόν, αλλά και μια υπενθύμιση της ευθύνης μας να παραδώσουμε αυτή την πολύτιμη κληρονομιά στις επόμενες γενιές.

Νικόλας Βλαβιανός (Συγγραφέας)

Ο Νικόλας Βλαβιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1957. Από νεαρή ηλικία ανέπτυξε έντονο ενδιαφέρον για τη θάλασσα, τις παραδοσιακές τέχνες και τη ναυπηγική, αντλώντας έμπνευση από την οικογένειά του: τον αρχιτέκτονα πατέρα του Αντώνη Ν. Βλαβιανό και τον παππού του Νικόλα Α. Βλαβιανό από την Αμοργό, ο οποίος του μετέδωσε τις γνώσεις του στην ξυλουργική. Τα πρώτα του ναυτικά μαθήματα τα έλαβε στην ιστιοφόρο κωπήλατη βάρκα του παππού του Βασίλειου Χαλδαίου, στην Αίγινα.
Σπούδασε ξυλοναυπηγική και ναυπηγική θαλαμηγών στην επαγγελματική σχολή Bootsbau Berufsschule στη Ζυρίχη της Ελβετίας. Στη συνέχεια παρακολούθησε σπουδές στη διάσωση ιστορικών πλοίων-μνημείων στο Columbia University των Ηνωμένων Πολιτειών ως ειδικός σπουδαστής (non-degree candidate). Είναι κάτοχος του τίτλου Master of Steam and Sails (κυβερνήτης πλοίων έως 600 GRT) από την U.S. Coast Guard, ενώ διαθέτει και πιστοποίηση Open Water Diver, με εξειδίκευση στη Saturation Commercial Diving, από τη Seaton Marine Services στο Ηνωμένο Βασίλειο. Έχει εργαστεί σε Nαυτικά Mουσεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ενώ μαθήτευσε και έκανε πρακτική εκπαίδευση στη ξυλοναυπηγική, στον εξαρτισμό πλοίων και στην τέχνη του αρμαδόρου, δίπλα σε κορυφαίους επαγγελματίες του χώρου, όπως ο Harry Spenser στο Ηνωμένο Βασίλειο και ο Michael Kiersgaard στη Δανία. Διετέλεσε εισηγητής στην ξυλοναυπηγική σχολή των ΚΕΚ του Δήμου Άνω Σύρου και έχει ταξιδέψει με παραδοσιακά ιστιοφόρα, μικρά και μεγάλα, στις θάλασσες και στους ωκεανούς όλου του κόσμου.
Έχει σχεδιάσει, ναυπηγήσει, ανακατασκευάσει και αρματώσει σειρά αμιγών παραδοσιακών ιστιοφόρων πλοίων. Συμμετείχε ενεργά στη ναυπήγηση αντίγραφου αρχαίου ελληνικού πλοίου του 5ου αιώνα π.Χ. για λογαριασμό του Πανεπιστημίου της Χάιφα στο Ισραήλ, έργο που συνδύασε ιστορική ακρίβεια, διεθνή συνεργασία και χειροποίητη παραδοσιακή τεχνική. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος και αντιπρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του συλλόγου «ΠΡΩΤΕΑΣ», ο οποίος δραστηριοποιείται στη διάσωση της ναυτικής και ναυπηγικής μας κληρονομιάς. Διετέλεσε για περισσότερα από δέκα χρόνια εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Εκπρόσωπος της Ελληνικής Εθνικής Ομάδας στο ευρωπαϊκό δίκτυο European Maritime Heritage. Έχει συμμετάσχει ως μέλος σε Ομάδες Εργασίας του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, καθώς και στη Διυπουργική Επιτροπή του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων, σε συνεργασία με το ΥΠΠΟΑ. Επιπλέον, έχει διατελέσει τεχνικός σύμβουλος σε βιωματικές και διαδραστικές δράσεις του Μουσείου Ναυτικής Κληρονομιάς.
Τα ενδιαφέροντά του επικεντρώνονται στη ναυσιπλοΐα, την αστροναυτιλία και τη ναυτική τέχνη, καθώς και σε δράσεις για τη διάσωση της ναυπηγικής και ναυτικής κληρονομιάς, μέσα από εθελοντικές ναυπηγήσεις και αποκαταστάσεις παραδοσιακών ιστιοφόρων πλοίων της Ελλάδας και του εξωτερικού. Η διεθνής του εκπαίδευση και η πολύτιμη ναυτική του εμπειρία αποτελούν ισχυρή δέσμευση για τη διατήρηση της ναυτικής ταυτότητας του τόπου. Ο Νικόλας Βλαβιανός έχει αφιερώσει τη ζωή του στη διάσωση της ναυπηγικής και ναυτικής τέχνης και των παραδοσιακών δεξιοτήτων που απορρέουν από τη μακραίωνη ναυτική μας κληρονομιά, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην επανένταξη ιστορικών πλοίων στην ενεργή δράση και στο εθνικό πολιτιστικό και τουριστικό προϊόν. Σημαντική είναι η συμβολή του σε επιστημονικές μελέτες, συλλογικές εκδόσεις και συγγράμματα για τη ναυτική και ναυπηγική μας παράδοση.

(Πηγή: “Αρτέον Εκδοτική”, 2025)