Θεραπευτική εκπαίδευση

«Ουσιαστικά δεν έχουμε το δικαίωμα να μιλάμε για κανονικότητα ή ανωμαλία στην εσωτερική ζωή ενός παιδιού ούτε και στην εσωτερική ζωή των ανθρώπων συνολικά… Δεν κερδίζει κανείς πολλά από έναν τέτοιο χαρακτηρισμό και το πρώτο πράγμα που πρέπει να συμβεί είναι ο ιατρός ή ο δάσκαλος να μην επιλέξει μια τέτοιου είδους αξιολόγηση, αλλά να προχωρήσει πέρα από τον τρόπο που οι άνθρωποι συνηθίζουν να σκέφτονται» (Rudolf Steiner). Μιλώντας το 1924, όταν η γενική στάση απέναντι στα άτομα με ειδικές ανάγκες δεν ήταν καθόλου διαφωτισμένη, ο Steiner έδωσε αυτό τον θεμελιώδη κύκλο διαλέξεων σε μια μικρή ομάδα δασκάλων και γιατρών ως βάση για το μελλοντικό τους έργο. Στο σημερινό πολιτισμικό πλαίσιο, οπισθοδρομικές ιδέες, όπως ο κοινωνικός δαρβινισμός και η ευγονική, ήταν όχι μόνο ανεκτές αλλά και δημοφιλείς (περίπου 15 χρόνια μετά την παράδοση αυτών των διαλέξεων, οι Ναζί ξεκίνησαν το λεγόμενο πρόγραμμα ευθανασίας). Αντίθετα, ο Steiner ήταν αφοσιωμένος στο προοδευτικό έργο της ειδικής αγωγής και, σύμφωνα με τα λόγια ενός από τους παρευρισκόμενους, «έδωσε το μάθημα με ευχαρίστηση και ικανοποίηση». Ο Steiner περιγράφει τις πολικότητες της ασθένειας και αντλεί θεραπευτικές κατευθύνσεις από μια ολοκληρωμένη ανάλυση. Εξετάζει λεπτομερώς πολλές μεμονωμένες περιπτώσεις και δίνει υποδείξεις για τις θεραπευτικές ασκήσεις, τη διατροφή και τα φάρμακα. Δηλώνει ότι το «Εγώ» σχετίζεται άμεσα με το φυσικό σώμα και ότι το πνεύμα και η ψυχή πρέπει να λαμβάνονται υπόψη κατά τη διάγνωση. Σε όλη τη διάρκεια των διαλέξεων, ο Steiner προσφέρει πολύτιμες συμβουλές για την αυτοανάπτυξη των εκπαιδευτικών, τονίζοντας την ανάγκη για ενθουσιασμό, χιούμορ και θάρρος. Όπως και οι διαλέξεις του Steiner για τη γεωργία, το μάθημα αυτό είχε τεράστιο διεθνή αντίκτυπο, εμπνέοντας τη δημιουργία εκατοντάδων σχολείων και κοινοτήτων για άτομα με ειδικές ανάγκες, συμπεριλαμβανομένων των κινημάτων Camphill και Steiner για την ειδική αγωγή. Επαναστατικές στην προσέγγιση, οι μακρόπνοες προοπτικές αυτών των διαλέξεων αποτελούν ζωντανή πηγή έμπνευσης τόσο για τους επαγγελματίες και τους γονείς, όσο και για όσους αναζητούν πνευματική ενόραση.

Rudolf Steiner (Συγγραφέας)

Ο Ρούντολφ Στάινερ γεννήθηκε το 1861 στο Κράιγεβεκ της τότε Αυστροουγγαρίας. ΄Ηταν γιος υπαλλήλου των αυστριακών σιδηροδρόμων. Τελείωσε τη μέση εκπαίδευση στην πόλη Wiener Neustadt με άριστα και διάκριση. Μετά σπούδασε στο πολυτεχνείο της Βιέννης μαθηματικά και φυσική. Συγχρόνως σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία και ιστορία. Έκανε ειδικές μελέτες πάνω στα έργα του Γκαίτε και του Σίλλερ. Το 1891 ανακηρύχθηκε Δόκτωρ φιλοσοφίας από το πανεπιστήμιο του Rostock Γερμανίας. Εργάσθηκε σε εκδόσεις και ως εκπαιδευτικός. Το κυριότερο όμως είναι ότι είχε διαισθητικές, ενορατικές ικανότητες και μπορούσε να κάνει επιστημονική έρευνα σε πνευματικούς κόσμους δίδοντας και οδηγίες για πρακτική εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Ο Ρούντολφ Στάινερ ανάλωσε τη ζωή του για ν΄ αφήσει, όταν απεβίωσε το 1925, έναν τεράστιο πνευματικό πλούτο στην ανθρωπότητα. Εκτός από τα γραπτά του έργα έδωσε περί τις 6000 διαλέξεις αρκετές από τις οποίες έγιναν βιβλία. Σε πάρα πολλούς τομείς έδωσε υποδείξεις και νέες κατευθύνσεις, όπως: Ιατρική, Παιδαγωγική, Κοινωνιολογία, Τέχνη, Θέατρο, Φιλοσοφία, Γεωργία (δες Βιοδυναμικές καλλιέργειες). ΄Εδωσε ειδικά σεμινάρια σε ομάδες ανθρώπων που του το ζήτησαν σε αρκετές χώρες. Μπορούσε να μιλά για μεγάλα αινίγματα του ανθρώπου και του κόσμου τόσο σε απλούς ανθρώπους, όσο και σε επιστήμονες. Από το 1956 η διαχειριστική ομάδα της πνευματικής κληρονομιάς του Ρούντολφ Στάινερ εργάστηκε για την έκδοση των έργων του, η οποία περιλαμβάνει 350 τόμους. Σ΄ αυτά περιέχονται: στο πρώτο μέρος τα συγγράμματά του, στο δεύτερο οι διαλέξεις και στο τρίτο το καλλιτεχνικό έργο. Σήμερα στο Domach της Ελβετίας (κοντά στη Βασιλεία) λειτουργεί ελεύθερο πανεπιστήμιο που ονομάζεται Γκαιτεάνουμ (Goetheanum). Πρόκειται για ένα επιβλητικό ιδιόμορφο κτήριο, τα αρχιτεκτονικά σχέδια του οποίου έκανε ο ίδιος ο Ρούντολφ Στάινερ, δίδοντας έτσι νέες ωθήσεις στην Αρχιτεκτονική. Εκεί δίδονται σεμινάρια, διαλέξεις, θεατρικές παραστάσεις και άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις πνευματικού περιεχομένου. Εκεί καλλιεργείται η πνευματική επιστήμη ή ανθρωποσοφία που ίδρυσε ο ίδιος. Οι πρακτικές εφαρμογές αυτής της επιστήμης στην Παιδαγωγική, Ιατρική, Γεωργία κλπ. είναι σήμερα μια ανεγνωρισμένη πραγματικότητα σε πολλές χώρες.

 

Γεράσιμος Κατραμάδος (Μεταφραστής)