Θεωρία της συντήρησης

Η αντιμετώπιση της συντήρησης σε άμεση σχέση με την αναγνώριση του έργου τέχνης ως τέτοιου μας επιτρέπει να δώσουμε τον ακόλουθο ορισμό: η συντήρηση αποτελεί τη μεθοδολογική στιγμή της αναγνώρισης του έργου τέχνης στη φυσική του σύσταση και στη διπλή πολικότητά του, αισθητική και ιστορική, ενόψει της μεταβίβασής του στο μέλλον. Στην πραγματικότητα, ακόμη κι αν η αναγνώριση του έργου τέχνης πρέπει να γίνεται κάθε φορά στην ατομική συνείδηση, εκείνη την στιγμή ανήκει και στην κοσμική συνείδηση. Το άτομο που απολαμβάνει αυτή την άμεση αποκάλυψη αισθάνεται την ανάγκη, επιτακτική όπως η ηθική ανάγκη, της διατήρησης. Η διατήρηση απλώνεται σε μιαν απέραντη κλίμακα, που ξεκινά από τον απλό σεβασμό και καταλήγει στην πιο ριζοσπαστική επέμβαση, όπως στην περίπτωση της αποκόλλησης των τοιχογραφιών ή της μεταφοράς πάνω σε ξύλο ή σε μουσαμά. Η συντήρηση στοχεύει στην αποκατάσταση της δυνητικής ενότητας του έργου τέχνης, αρκεί αυτό να είναι δυνατό χωρίς να δημιουργήσουμε ένα έργο πλαστό καλλιτεχνικά ή ιστορικά και χωρίς να σβήσουμε κάθε ίχνος της πορείας του μέσα στο χρόνο. [Απόσπασμα από το κείμενο στο οπισθόφυλλο της έκδοσης]