Θεόφιλος

Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (1870;-1934) γεννημένος στη Βαρειά της Λέσβου και μεγαλωμένος στη Σμύρνη, έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ενήλικης ζωής του ζωγραφίζοντας για ένα κομμάτι ψωμί στο Βόλο και στα χωριά του Πηλίου κι αργότερα (από το 1927 και εξής) ξανά στην πατρίδα του. Ζωγράφισε τοίχους σε σπίτια και αρχοντικά της εποχής, σε καφενεία, μπακάλικα και μύλους, πάνω σε τενεκέδες, σε ξύλα και πανιά, σε δίσκους, σε κάρα, ακόμα και πάνω σε ναυτικούς σάκους. Απεικόνισε σκηνές από την ελληνική ιστορία, τον Ερωτόκριτο, από το βίο των λαϊκών ηρώων, εξωτικά κυνήγια και τόπους, καθημερινές σκηνές, πορτρέτα, κ.λπ. Η μυθολογία γύρω από το βίο του είναι μεγάλη, ωστόσο η ίδια η ζωγραφική του μας επιτρέπει να καταλάβουμε ότι είχε άριστη γνώση της βυζαντινής τέχνης (ο παππούς του από τη μεριά της μητέρας του ήταν αγιογράφος), καθώς και της λαϊκής παράδοσης που είχε αναπτυχθεί στη διάρκεια της τουρκοκρατίας. Ως φαίνεται όμως ο Θεόφιλος είχε και τη συνείδηση του τρόπου που έβλεπε τα πράγματα η ακαδημαϊκή ζωγραφική της εποχής του. Δεν είναι τυχαίο ότι στο περίφημο κασελάκι με τα σύνεργά του διέθετε αναπαραγωγές έργων (σε φωτογραφίες και χρωματιστές κάρτες) που του επέτρεπαν να δουλεύει πάνω σε ιστορικά ή άλλα θέματα. Το σημαντικό μ’ αυτόν τον σπάνιο ζωγράφο είναι ότι δεν αρκέστηκε στη βυζαντινή και τη λαϊκή παράδοση και οπωσδήποτε δεν ενθουσιάστηκε με τη δυτική ζωγραφική. Από αυτή την παιδεία -η οποία εν πολλοίς υπήρξε συστατική του έμφυτου ταλέντου του να βλέπει ως γνήσιος καλλιτέχνης τα πράγματα, που σημαίνει: να τα αντικρύζει κάθε φορά με φρέσκια ματιά- κράτησε τις τεχνικές: την αίσθηση του χώρου, την απόδοση του χρώματος, το ρυθμό, τη συμμετρία, την εναλλαγή της ατμόσφαιρας στο ίδιο έργο κ.λπ. Ωστόσο επέλεξε νέα θέματα, που αντανακλούσαν τις νέες, υπαρκτές ανάγκες του καθημερινού βίου της μεταιχμιακής εποχής του, και πέτυχε να τα αποδώσει με ελευθερία ισάξια με εκείνη που έπαιρναν στην εποχή του οι πιο προχωρημένοι δημιουργοί του μοντερνισμού. Δικαίως σήμερα ο Θεόφιλος αναγνωρίζεται όχι απλώς ως λαϊκός ζωγράφος αλλά ως ένας από τους σημαντικότερους έλληνες ζωγράφους που αναδείχθηκαν στην εποχή του. Άρης Μαραγκόπουλος

Θεόφιλος (Ζωγράφος)

Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (Βαρειά Μυτιλήνης 1871 – Μυτιλήνη 1934), ως αυτοδίδακτος ζωγράφος, αποτελεί τον κυριότερο εκπρόσωπο της ελληνικής λαϊκής ζωγραφικής του περασμένου αιώνα (20ου). Γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια στην γραφική περιοχή της Βαρειάς, τόπο που αγάπησε με βάθος και συναίσθημα που το μετέδωσε απλόχερα στο ζωγραφικό του έργο. Περιηγήθηκε, ανήσυχος και ονειροπαρμένος όπως ήταν, απʼ την Σμύρνη ως το Πήλιο και την Λάρισα, όπου δημιουργεί τις δυο πρώτες περιόδους της ζωγραφικής του. Μετά την απελευθέρωση της Λέσβου (1912) επιστρέφει στην Μυτιλήνη για να ολοκληρώσει την τρίτη και τελευταία περίοδο της ζωγραφικής του. Εκεί τον συναντά ο καταξιωμένος τεχνοκρίτης και εκδότης Τeriade, στον οποίο κυρίως οφείλεται η αναγνώριση της αξίας του ζωγραφικού του έργου και η προβολή του στο διεθνή χώρο.

 

Κίτσος Α. Μακρής (Συγγραφέας)

 

Αγάπη Καρακατσάνη (Συγγραφέας)

Η Αγάπη Καρακατσάνη γεννήθηκε το 1938. Τελείωσε το Αρσάκειο Γυμνάσιο με φιλόλογο την Αντιγόνη Θρεψιάδου. Σπούδασε ιστορία και αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και είναι διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης. Είχε τη λαμπρή τύχη να έχει δασκάλους τον Αναστάσιο Ορλάνδο, τον Διονύσιο Ζακυθηνό, τον Νικόλαο Κοντολέοντα, τον Μανώλη Χατζηδάκη και τον Δημήτριο Πάλλα. Έχει δημοσιεύσει βιβλία και μελέτες σε συλλογικά έργα και επιστημονικά περιοδικά για τη βυζαντινή-μεταβυζαντινή και τη νεότερη ελληνική ζωγραφική.

 

Άρης Μαραγκόπουλος (Υπεύθυνος Σειράς)

Ο Άρης Μαραγκόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1948. Σπούδασε ιστορία, αρχαιολογία και ιστορία της τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Πανεπιστήμιο Paris I (Σορβόννη), στο Παρίσι. Εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων, κειμενογράφος, κριτικός βιβλίου, μεταφραστής και εκδότης. Έχει εκδώσει περισσότερα από είκοσι βιβλία πεζογραφίας και κριτικής και ισάριθμες μεταφράσεις (από τα γαλλικά και τα αγγλικά). Γράφει κριτική βιβλίου και ιδεών στoν Tύπο και στα σχετικά με τη λογοτεχνία περιοδικά. Είναι ιδρυτικό στέλεχος των εκδόσεων “Τόπος”, όπου διευθύνει το τμήμα λογοτεχνίας. Έχει ασχοληθεί επί μακρόν με το έργο του Τζέιμς Τζόις για το οποίο έχει εκδώσει τρεις μελέτες, η πιο γνωστή από αυτές, το “Ulyssess: Οδηγός ανάγνωσης”, έχει κάνει πολλαπλές εκδόσεις (1995, 2001, 2010). Τον Απρίλιο 2018 εκδόθηκε η κριτική / μεταφραστική ανάγνωση του συγγραφέα στο μεταθανάτιο έργο του Τζόις “Τζάκομο Τζόις”. Τα τελευταία του μυθιστορήματα συγκροτούν την πολιτική / ιστορική “Τριλογία της συντροφικής ζωής”: Η Μανία με την Άνοιξη (Τόπος 2009), “Το Χαστουκόδεντρο” (Τόπος 2012) και το “Πολ και Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού” (Τόπος 2016). Εκτενέστερες πληροφορίες στην προσωπική ιστοσελίδα του συγγραφέα: www.arisgrandmangr.com