Χωρίς να αποθεώνει κανείς τον ρόλο της προσωπικότητας στην ιστορία, η δημιουργία και η ανάπτυξη του ΕΛΑΣ στην Κατοχή οφείλεται σε καθοριστικό βαθμό σε έναν ξεχωριστό άνθρωπο, τον Άρη Βελουχιώτη. Χωρίς αυτόν η συγκρότηση, η ενεργοποίηση, ο στρατιωτικός σχεδιασμός και οργάνωση των ανταρτικών ενεργημάτων δεν θα είχαν πιθανώς προσλάβει την πληρότητα εκείνη που καθήλωσε έναν πάνοπλο κατακτητικό στρατό τουλάχιστον 20 μεραρχιών στο ελληνικό έδαφος και τον υποχρέωσε πανικόβλητο να εγκαταλείψει τη χώρα. Η εμπλοκή του έλληνα πολίτη σε μια τέτοια αντιστασιακή κινητοποίηση απαιτούσε υψηλό βαθμό συνειδητότητας αλλά και προϋπέθετε μια σχέση αμοιβαίας εμπιστοσύνης, βασισμένη και στην επινοητικότητα, την πειθώ, την κοινωνική αντίληψη και την ιστορική γνώση που διέθεταν άνθρωποι σαν τον Βελουχιώτη.
Το βιβλίο του Κωστή Παπακόγκου Καπετάν Άρης αναδεικνύει αυτή τη σύνθετη διαδικασία με τρόπο εύληπτο και σφαιρικό, αποδίδοντάς τη με την απαιτούμενη παραστατικότητα και περιγραφική δεινότητα. Μέσω ενός λόγου που προσιδιάζει στο λογοτεχνικό ντοκουμέντο, με τις αναγκαίες δραματοποιήσεις και την προφορικότητα της αφήγησης, χωρίς ωστόσο να συνιστά μυθιστορία, αναδεικνύει μια σύνθετη κοινωνική διεργασία αλλά και το συναισθηματικό εκείνο φορτίο που αποτέλεσε κίνητρο για την αντιστασιακή δράση. Είναι αυτό που δεν μπορεί να αποδώσει ο «στεγνός» επιστημονικός λόγος.
Η παρούσα δεύτερη εμπλουτισμένη έκδοση αξιοποιεί περαιτέρω το βιβλίο, αποφέροντάς του μια ευρεία ιστοριογραφική και βιβλιογραφική στήριξη δυνάμει και των μεταγενέστερων ιστορικών ερευνών γύρω από την περίοδο, φωτίζοντας ό,τι δεν είναι απολύτως ευκρινές στον αναγνώστη, ώστε η επιστημονική προσέγγιση να συμπαραταχθεί με την ιδιαίτερη αφηγηματικότητα του κειμένου και να αναδείξει πλήρως τα πλεονεκτήματα που διανοίγει στον αναγνώστη η ανάγνωσή του. Με αυτόν τον τρόπο το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί ως ψυχαγωγικό ανάγνωσμα αλλά και ως τρόπος βαθύτερης κατανόησης της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας.
Κωστής Παπακόγκος (Συγγραφέας)
Ο Κωστής Παπακόγκος γεννήθηκε το 1936 στο Παχτούρι της κεντρικής Πίνδου. Είναι μέλος της Ομοσπονδίας Συγγραφέων Σουηδίας και του ΠΕΝ Κλαμπ, κατοικεί μόνιμα στη Στοκχόλμη και ασχολείται αποκλειστικά με τη λογοτεχνία. Εξέδωσε, μέχρι σήμερα, δεκαπέντε ποιητικές συλλογές κι οχτώ άλλα βιβλία σε διάφορες γλώσσες. Κατά τη διάρκεια της μαύρης εφταετίας, έλαβε ενεργό μέρος στον αντιδικτατορικό αγώνα και δημοσίευσε πλήθος διαφωτιστικά άρθρα για την Ελλάδα στο σκανδιναβικό Τύπο, κυρίως στις μεγάλες εφημερίδες Ντάγκενς Νυχέτερ και Αφτονμπλάντετ. Απ’ αυτόν τον αγώνα είναι εμπνευσμένα και τα λυρικά του βιβλία: “Πολική νύχτα”, “Όνειρα” και “Μύθοι”, τα οποία, ταυτόχρονα, εκφράζουν και το γενικότερο επαναστατικό πνεύμα που επικρατούσε στον κόσμο κατά τη δεκαετία του ’70. Σημαντικός σταθμός στη δουλειά του Κ.Π. θεωρείται η έκδοση στο Βορρά της κατοχικής τριλογίας: “Καπετάν Άρης”, “Γράμματα για τον Άρη” και “Ο μαχητής και τ’ αστέρι”. Τα βιβλία αυτά, με τις δημόσιες συζητήσεις που γίναν και τις κριτικές που είχαν γραφτεί, έκαναν μια για πάντα γνωστή την ανύπαρχτη ως τότε ελληνική Εθνική Αντίσταση στη Σκανδιναβία. Απ’ τα μέσα της δεκαετίας του ’60, ο Κ.Π. εγκαταστάθηκε μόνιμα στη Στοκχόλμη κι ασχολείται αποκλειστικά με τη λογοτεχνία. Το μεγαλύτερο μέρος του έργου του παραμένει ανέκδοτο στην Ελλάδα.
