Καράβια στο Λις

Ο Αλεξάντρ Γκριν υπήρξε μια μυθιστορηματική προσωπικότητα, κατατρεγμένος από μικρός, ταλαντούχος, επαναστάτης, εξόριστος, φυγάς, κρατούμενος, μυστικιστής, με τηλεπαθητικές ιδιότητες, ναυτικός, λιμενεργάτης, καταζητούμενος, ένας άνθρωπος που πυροβόλησε από ζήλια την αγαπημένη του, αλλά που επίσης ήθελε να σκοτώσει τον Τσάρο Νικόλαο Β’, στασιαστής, που κυκλοφορούσε μια ζωή με ψεύτικα χαρτιά, κάποτε στα όρια της λιμοκτονίας, χρυσοθήρας στα Ουράλια όρη, και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει κανείς με τον νου του, έζησε μια ζωή γεμάτη δυσκολίες και συγκινήσεις, αλλά τον ιδανικό κόσμο τον βρήκε τελικά μέσα στη λογοτεχνία που έγραψε ο ίδιος. Με το έργο του συγκρότησε μια άλλη πραγματικότητα, μια χώρα ονειρική, γνωστή και ως Γκρίνλαντ, στην οποία φαίνεται ότι ζούσε πραγματικά, όπου οι ήρωες, τα γεγονότα, οι περιγραφές, οι άνθρωποι, τα τοπία, οι ιδέες και τα αισθήματα εμφανίζονται με τρόπο ιδανικό και ονειρώδη, που είναι και δεν είναι ταυτόχρονα μέσα στη ζωή όπως την ξέρουμε, αλλά που πλήττουν καταλυτικά εκείνον τον προσβλητικό ρεαλισμό στον οποίο καλούμαστε να ζήσουμε και τον αναθεωρούν, τον ανακαινίζουν εκ βάθρων. Άλλωστε ήταν και το έργο του μία από τις αιτίες των δεινών του, καθώς αντιστεκόταν σθεναρά στο κυρίαρχο πνεύμα της εποχής και των εκπροσώπων της και βρισκόταν σε ρήξη με την επίσημη κομματική γραμμή για την υπόθεση της λογοτεχνίας. Έτσι το σύνολο του έργου του, αν και ήταν πολύ αγαπητό και τα διηγήματά του κυκλοφορούσαν το 1920 με 1930, μέχρι και το 1955 παραμένει ουσιαστικά ανέκδοτο. Και μόνον αργότερα, όταν οι κατηγορίες εις βάρος του «ξενορώσου» ή του «συγγραφέα χωρίς πατρίδα» και του «εκτός κομματικής γραμμής», άρχισαν να εκπίπτουν, τα βιβλία του ευτύχησαν να έχουν την απήχηση και την αναγνώριση που τους αρμόζει. Ο ίδιος όμως ταλαιπωρημένος και διαρκώς διωκόμενος, εξοντωμένος από τις κακουχίες, την φτώχεια, την πείνα και τις αρρώστιες δεν πρόλαβε να δει την μαγική χώρα των διηγημάτων του να ανθίζει. Στο παρόν βιβλίο ανθολογούνται μερικά εξαιρετικά διηγήματα του Αλεξάντρ Γκριν και ο τίτλος «Καράβια στο Λις» δίδεται από ένα από αυτά, που είναι απολύτως χαρακτηριστικό για τον βίο και την ονειρώδη αν και δυσχερή σχέση του Αλ. Γκριν με τη ναυτοσύνη και τη θάλασσα που τόσο αγαπούσε.

Aleksandr Grin (Συγγραφέας)

Αλεξάντρ Γκριν (1880-1932). (Αλεξάντρ Γκρινέβσκι το πραγματικό του όνομα). Πεζογράφος. Γεννήθηκε στην πόλη Σλομπόσκ. Ο πατέρας του ήταν Πολωνός που είχε εξοριστεί στα 16 του στη Σιβηρία, λόγω της συμμετοχής του στην Πολωνική Εξέγερση του 1863. Η μητέρα του ήταν Ρωσίδα και πέθανε όταν ο Γκριν ήταν 13 ετών. Άτυχος, άσχημος, χωρίς χαρά, από παιδί δεν τον καταλάβαινε κάνεις, όπως κάθε προικισμένο άνθρωπο, που οι γύρω του τον θεωρούν παράξενο. Γι΄ αυτό και έφτιαξε έναν άλλο κόσμο -όμορφο, παραμυθένιο, φανταστικό. Φίλους δεν είχε, οι γονείς του ήταν μέθυσοι κι έτσι πολύ νωρίς το έσκασε από το σπίτι. Έκανε διάφορες βαριές δουλειές και πολύ συχνά δεν είχε να φάει. Γι΄ αυτό και τις δύο επαναστάσεις -του 1905 και του 1917- τις δέχθηκε με χαρά, όπως κάθε φτωχός και βασανισμένος. Υπήρξε κι ο ίδιος επαναστάτης. Τον συνέλαβαν και τον εξόρισαν αρκετές φορές. Άλλαζε διαρκώς τόπους διαμονής, ζούσε με πλαστό διαβατήριο. Ο Γκριν δημιούργησε και άνοιξε μπρος στον αναγνώστη μια ολόκληρη επινοημένη χώρα, κατοικημένη από λογοτεχνικούς ήρωες που δεν έμοιαζαν με άλλους, με όμορφα, ασυνήθιστα ονόματα. Οι κριτικοί αργότερα ονόμασαν αυτή τη χώρα ΓΚΡΙΝλανδία. Ωστόσο εκείνη την εποχή τα έργα του δέχονταν δριμύτατη κριτική για τον ακατανόητο ρομαντισμό τους, για το ότι ήταν ξεκομμένα από την πραγματικότητα. Τον ονόμαζαν “ξενορώσο”, τον χαρακτήριζαν “συγγραφέα χωρίς πατρίδα”. Από το 1935 μέχρι το 1955 τα έργα του παρέμεναν ανέκδοτα. Όμως οι αναγνώστες αγάπησαν τις ιδέες του για το ωραίο και συχνά ανέφικτο. Στην ποιητική του χώρα δεν υπήρχε θέση για την ασχήμια του κόσμου και τη ρουτίνα. Παρέσυρε μαζί του γενιές ολόκληρες με το όνειρο της θάλασσας και των “Κόκκινων Πανιών”. Ο Αλεξάντρ Γκρίν είχε τηλεπαθητικές ικανότητες, προέβλεπε τα γεγονότα στη ζωή των γνωστών του και σπάνια έκανε λάθος στις προβλέψεις του. Ο ίδιος πίστευε στον μυστικισμό, αν και η θρησκεία τον άφηνε μάλλον αδιάφορο. Στα νιάτα του, τυφλωμένος από ζήλεια, πυροβόλησε την αγαπημένη του, αργότερα ήθελε να σκοτώσει τον Νικόλαο τον Β΄. Από παιδί ονειρευόταν καράβια και θάλασσες, έτσι, μόλις τελείωσε το τετρατάξιο γυμνάσιο της πόλης του, πήγε στην Οδησσό, όπου άλλαξε πολλά επαγγέλματα, από ναύτης, ψαράς, εργάτης μέχρι χρυσοθήρας στα Ουράλια. Το 1903, στη Σεβαστούπολη, για την ανατρεπτική του δράση ανάμεσα στους ναύτες, συνελήφθη και μετά από μια ανεπιτυχή απόπειρα να δραπετεύσει παρέμεινε στην απομόνωση δύο χρόνια. Απελευθερώθηκε, και το 1906, στην Πετρούπολη, συνελήφθη ξανά και εξορίστηκε στην επαρχία Τομπόλ, απ΄ όπου δραπέτευσε στην πόλη Βιάτκα. Εκεί κατάφερε να εξασφαλίσει πλαστό διαβατήριο, και κατέφυγε στη Μόσχα. Στα γράμματα εμφανίζεται το 1907 με το διήγημα “Ένα περιστατικό”. Χρειάστηκε να γράψει αρκετά διηγήματα προτού βρει τον “ήρωά του”. Στα ρομαντικά μυθιστορήματά του τα γεγονότα διαδραματίζονται σε φανταστικές, συχνά εξωτικές χώρες. Οι γενναίοι και υπερήφανοι ήρωες του Γκριν πέθαιναν ρομαντικά και όμορφα. Ωστόσο ο ίδιος πέθανε από τις αρρώστιες και την πείνα.

 

Ξένια Καλαϊτζίδου (Μεταφραστής)

Η Ξένια Καλαϊτζίδου γεννήθηκε το 1989 στην Πένζα της Ρωσίας. Έχει σπουδάσει στο Πολυτεχνείο του Α.Π.Θ και είναι πτυχιούχος του ινστιτούτου ρώσικης γλώσσας Αθηνών Πούσκιν. Το 2015 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Ένεκεν η πρώτη της ποιητική συλλογή με τίτλο: “Ήρωες άχαρων πόλεων”, ενώ, ποιήματα της έχουν συμπεριληφθεί στην “ανθολογία 77 βραβευμένων ποιητών” των φεστιβάλ ποίησης της Ε.Σ.Λ.Ε.. Έχει μεταφράσει Ρώσους κλασικούς και πρωτοποριακούς ποιητές, Εβραίους αναρχικους ποιητές της Αμερικής, ποιητές και πεζογράφους της Μπενγκαλι, κι άλλους Ασιάτες ποιητές. Είναι τακτική συνεργάτιδα του λογοτεχνικού περιοδικού Ένεκεν και μέλος της διαχειριστικής ομάδας του λογοκεντρικού περιοδικού Αντλία. Άρθρα, μεταφράσεις και ποιήματα της έχουν δημοσιευτεί σε λογοτεχνικά ηλεκτρονικά περιοδικά και ιστολόγια. Εργάζεται ως καθηγήτρια ρώσικης γλώσσας.