Λοιμοί, επιδημίες και πανδημίες

H επιδημία με κορωνοϊό που τυποποιήθηκε ως COVID-19 και που έπληξε τον κόσμο τα τελευταία χρόνια, είχε ως συνέπεια χιλιάδες θανάτους παγκοσμίως και βαριά υγειονομικά προβλήματα που απαίτησαν νοσηλεία σε ΜΕΘ ή, άλλοτε, σε κοινές νοσοκομειακές κλίνες. Το νόσημα αναγνωρίστηκε αρχικά στην Κίνα (2019), ακολούθησε δε η διάδοσή του στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Τα πρώτα κρούσματα στην Ελλάδα εκδηλώθηκαν σε ταξιδιώτες τον Φεβρουάριο 2020. Ακολούθησε συντονισμένος και πολύπλευρος αγώνας για την αντιμετώπιση του νοσήματος, στα ίδια πρότυπα της προστασίας από τα κλασικά επιδημικά νοσήματα από το βάθος των αιώνων. Επιδημίες στην ελληνική παράδοση αναφέρονται ήδη από τα ομηρικά χρόνια. Ο λοιμός της Τροίας –αποτέλεσμα κατά τις πίστεις της εποχής θεϊκής τιμωρίας– είναι ο πρώτος που καταγράφεται στην ελληνική γλώσσα, δεν είναι όμως ο πρώτος που συνέβη στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου. Πολλά από τα νοσήματα της εποχής, με δεδομένες και τις υγειονομικές και άλλες συνθήκες, εξελίχθηκαν σε επιδημίες και πανδημίες. Με την αφορμή της πρόσφατης πανδημίας του COVID-19, κυκλοφόρησε αριθμός βιβλίων που εστιάζουν το ενδιαφέρον τους στην παρούσα κλινική οντότητα, αλλά και σε ιατρικές περιγραφές παλαιότερων επιδημιών. Η διαφορά της παρούσας έκδοσης από τις άλλες είναι ότι αυτή αναφέρεται με τη σχετική επάρκεια, εκτός από τις ιατροϊστορικές και σε φιλολογικές και λαογραφικές πληροφορίες, προσεγγίζοντας το θέμα όχι μόνο από την ιατροϊστορική αλλά και από την ιατροκοινωνική πλευρά.

Γεράσιμος Α. Ρηγάτος (Συγγραφέας)

Ο Γεράσιμος Ρηγάτος γεννήθηκε στη Ζάκυνθο το 1945. Σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, του οποίου είναι διδάκτωρ και υφηγητής -άμισθος επίκουρος καθηγητής. Άσκησε την ιατρική επί 40 χρόνια, 26 από τα οποία ως διευθυντής παθολόγος ογκολόγος. Κατά την ίδια περίοδο ήταν δραστηριοποιημένος στο χώρο των επιστημονικών εταιρειών και διετέλεσε μέλος διοικητικών συμβουλίων, γενικός γραμματέας και πρόεδρος. Είναι ιδρυτής (1989) και επί σειρά ετών πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχοκοινωνικής Ογκολογίας. Έχει επίσης ασχοληθεί με τον βιοϊατρικό τύπο, υπηρετώντας ως μέλος, διευθυντής ή επίτιμος διευθυντής σύνταξης διαφόρων περιοδικών. Για τη συνολική του προσφορά του έχουν απονεμηθεί τιμητικοί τίτλοι και πάνω από τριάντα τιμητικές πλακέτες. Παράλληλα με την ιατρική ασχολείται και με την ιστορία, τη λαογραφία και τον πολιτισμό της ιατρικής, καθώς και με την πεζογραφία. Ήδη από έγκυρους εκδοτικούς οίκους κυκλοφορούν 65 βιβλία του, ελληνικά και ξενόγλωσσα, 40 από τα οποία κινούνται στο χώρο του πολιτισμού της ιατρικής. Η εκδοτική και η γενικότερη πολιτιστική δραστηριότητά του έχουν ευρύτατα αναγνωρισθεί και σχολιασθεί με περισσότερα από 800 κριτικά σημειώματα και άρθρα από διακεκριμένους Πανεπιστημιακούς του χώρου των Ανθρωπιστικών Σπουδών, από κριτικούς, από λογοτέχνες και δημοσιογράφους. Έχει συνεργασθεί κατά καιρούς με διάφορες εφημερίδες και περιοδικά της Αθήνας, (“΄Ερευνα”, “Ομπρέλα”, “Ιστορία Εικονογραφημένη”, “Χοροστάσι” κ.α) και με τις σειρές “Ιστορικά” και “Πρωτοπόροι” της εφημερίδας “Ελευθεροτυπία”. Για τα βιβλία του ο Γεράσιμος Ρηγάτος έχει βραβευθεί από την Ακαδημία Αθηνών (βραβείο Α΄ Τάξεως, 1989), από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών (Έπαινος Μάρκου Αυγέρη 1994), από τον Ο.Φ. Ολυμπιακού Πνεύματος (2001), από την Α.Σ.Π.Ε. (2008) και από διάφορα λογοτεχνικά και άλλα σωματεία. Επίσης έχει τιμηθεί με ειδική εκδήλωση από τον Τομέα Ανθρωπιστικών Σπουδών του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών (1996), με υποτροφία από το Τμήμα Ελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Princeton (1998) και με ειδικά αφιερώματα σε εφημερίδες και στα περιοδικά “Έρευνα” (1996), “Ομπρέλα” (2005), “Το στίγμα” (2007), “Νέα Σκέψη” (2009) και “Πνευματική Κύπρος” (2009). Τον Οκτώβριο 2006, κέρδισε την ανώτατη τιμητική διάκριση του Πανεπιστημίου Αθηνών, με την αναγόρευσή του σε Επίτιμο Διδάκτορα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δ.Ε. Tον Μάρτιο 2007 τιμήθηκε από την Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών με το χρυσό μετάλλιο “Γρηγ. Ξενόπουλος” και με “Ειδικό βραβείο για την πολύχρονη και σημαντική προσφορά του στα Νεοελληνικά γράμματα”. Είναι τακτικό μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, της Ενωτικής Πορείας Συγγραφέων, της Ελληνικής Λαογραφικής Εταιρείας και του Ωδείου Αθηνών, καθώς και Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ιατρών Λογοτεχνών.