Μαθήματα λογοτεχνίας

«Πρέπει να σας πω ότι αυτά τα μαθήματα τα αυτοσχεδίασα λίγο πριν έρθετε εσείς εδώ: δεν είμαι συστηματικός, δεν είμαι ούτε κριτικός ούτε θεωρητικός, οπότε αρχίζω να ψάχνω λύσεις μόλις μου τεθεί το πρόβλημα.» Έτσι ξεκινάει το πρώτο από τα οκτώ μαθήματα που έδωσε o Χούλιο Κορτάσαρ, το φθινόπωρο του 1980, στους φοιτητές του Τμήματος Νοτιοαμερικανικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Μπέρκλι (Καλιφόρνια). Τα μαθήματα αυτά, μόνο από καθέδρας διαλέξεις δεν είναι· πρόκειται για μια μεγάλη, εύφορη και ευφορική συζήτηση του Κορτάσαρ όχι μόνο με τους φοιτητές (με θέματα όπως οι ουσιώδεις διαφορές διηγήματος και μυθιστορήματος, το φανταστικό και ο ρεαλισμός, ο «κοινόχρηστος» χρόνος και ο αφηγηματικός χρόνος, η μουσική, το χιούμορ και ο ερωτισμός στη λογοτεχνία κ.ά.), αλλά και… με τον ίδιο του τον εαυτό και το έργο του.

Julio Cortazar (Συγγραφέας)

O Χούλιο Κορτάσαρ γεννήθηκε στις Βρυξέλλες το 1914 και πέθανε στο Παρίσι το 1984. Σε ηλικία τεσσάρων ετών, εγκατέλειψε μαζί με την οικογένειά του το Βέλγιο για την Αργεντινή, όπου τελείωσε το σχολείο, σπούδασε φιλολογία και εργάστηκε ως καθηγητής για πέντε χρόνια, ενώ παράλληλα συνεργαζόταν με λογοτεχνικά περιοδικά. Το 1951, σε ηλικία 37 ετών, επέστρεψε στην Ευρώπη, στο Παρίσι, όπου έζησε ως το τέλος της ζωής του και έγραψε μερικά από τα σημαντικότερα έργα του (“Έφυγα από την Αργεντινή, όχι τόσο επειδή υπήρχαν πράγματα που εκεί μ΄ ενοχλούσαν, που οπωσδήποτε υπήρχαν, αλλά γιατί η Γαλλία αντιπροσώπευε για μένα, τότε, έναν τεράστιο πόλο έλξης”, θα πει σε μια συνέντευξή του στην “El Pais”, το 1982). Το 1961 επισκέπτεται την Κούβα, γοητευμένος από την επανάσταση, αναζητώντας απαντήσεις στις πολιτικές του ανησυχίες. Το ταξίδι αυτό θα γίνει η αφορμή να αποκτήσει σαφή ιδεολογική συνείδηση, θα υπερασπιστεί την Κούβα του Τσε και του Κάστρο και αργότερα τη Νικαράγουα των σαντινίστας. Το 1970 επισκέπτεται τη Χιλή και παρευρίσκεται στην πανηγυρική τελετή ανάληψης της εξουσίας από τον Αλιέντε. Μαθητής του Μπόρχες, συγκαταλέγεται ανάμεσα στους κορυφαίους λατινοαμερικανούς συγγραφείς και στους σπουδαιότερους μοντερνιστές του 20ού αιώνα. Το έργο του αφομοιώνει μ΄ έναν τελείως φυσικό τρόπο τις ανανεωτικές τεχνικές του σύγχρονου μυθιστορήματος και συνδυάζει τη δημιουργική φαντασία με το ρεαλισμό, διαφέρει όμως, από το έργο άλλων λατινοαμερικανών συγγραφέων, γιατί απ΄ αυτό απουσιάζει σχεδόν παντελώς το στοιχείο του μπαρόκ και του μαγικού ρεαλισμού. Μεταξύ των πολλών και σπουδαίων έργων του ξεχωρίζουν τα: “Μυστικά όπλα” (“Las armas secretas”), 1958, “Τα βραβεία” (“Los Premios” -το πρώτο του μυθιστόρημα), 1960, “Ιστορίες των κρονόπιο και των φάμα” (“Historias de cronopios y de famas”, 1962, “Το κουτσό” (“Rayuela” -που θεωρείται το αριστούργημά του), 1963, “Όλες οι φωτιές η φωτιά” (“Todos los fuegos el fuego”), 1966, “Το βιβλίο του Μανουέλ” (“Libro de Manuel” -μυθιστόρημα), 1973, “Οκτάεδρο” (“Octaedro”), 1974 (όλα τους μεταφρασμένα στα ελληνικά) και τα “Los Reyes”, 1949, “Bestiario”, 1951, “Final de Juego”, 1956, “Ο γύρος της μέρας σε ογδόντα κόσμους” (“La vuelta al dia en ochenta mundos”), 1967, “62: Μοντέλο συναρμολόγησης” (“62: Modelo para armar” -που συνεχίζει την ιδέα του διάσπαρτου μυθιστορήματος, όπως και στο “Κουτσό”), 1968, “Prosa del Observatorio”, 1972, “Alguien que anda por ahi”, 1977, “Un tal Lucas”, 1979, “Deshoras”, 1982, κ.ά.

 

Αχιλλέας Κυριακίδης (Μεταφραστής)

Ο Αχιλλέας Κυριακίδης γεννήθηκε στο Κάιρο το 1946. Είναι συγγραφέας, μεταφραστής (κυκλοφορούν πάνω από εκατόν τριάντα μεταφράσεις του έργων συγγραφέων όπως ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες, ο Ζορζ Περέκ, ο Ρεμόν Κενό, ο Λουίς Σεπούλβεδα, ο Ζαν Εσνόζ, ο Χούλιο Κορτάσαρ, ο Γκυστάβ Φλωμπέρ, ο Αλφρέντ Ζαρί, ο Τζ. Ντ. Σάλιντζερ, ο Κάρλο Φραμπέτι κ.ά.), σεναριογράφος (τρία σενάριά του γυρίστηκαν σε ισάριθμες κινηματογραφικές ταινίες μεγάλου μήκους) και σκηνοθέτης (κυκλοφορούν δεκατρείς ταινίες μικρού μήκους σε δικά του σενάρια). Κατέχει επίσης τη θέση του Επίτιμου Διδάκτορα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο (Τμήμα Μετάφρασης και Διερμηνείας), καθώς και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο (Σχολή Γαλλικής Φιλολογίας, Τμήμα Λογοτεχνικής Μετάφρασης). Επιπλέον, είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων και της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.

Το 2004 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος για τη συλλογή διηγημάτων Τεχνητές αναπνοές, το 2006 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για τη μετάφραση των πεζογραφικών Απάντων του Χόρχε Λουίς Μπόρχες, το 2007 με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη για τη μετάφραση του Μεγάρου Γιακουμπιάν του Αλάα αλ-Ασουάνι, το 2009 με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Γαλλόφωνης Λογοτεχνίας για τη μετάφραση του μυθιστορήματος Στο cafe της χαμένης νιότης του Πατρίκ Μοντιανό, το 2015 με το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης Ισπανόφωνης Λογοτεχνίας για τη μετάφραση του μυθιστορήματος Ο ήχος των πραγμάτων όταν πέφτουν του Χουάν Γκαμπριέλ Βάσκες και το 2019 με το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης για τη μετάφραση του μυθιστορήματος Κουτσό του Χούλιο Κορτάσαρ.

Κυκλοφορούν τα βιβλία του: Η συνέχεια επί της οθόνης (Ύψιλον, 1984), Ψευδομαρτυρίες (Ύψιλον, 1998), Μικρή περιοχή (Πόλις, 2007), 360 (Εκδόσεις Πατάκη, 2013), Μουσική και άλλα πεζά [Εκδόσεις Πατάκη, 2014 – συγκεντρωτική έκδοση των βιβλίων Διαφάνεια (Δωδώνη, 1973), Στοιχεία ταυτότητος (Δωδώνη, 1977), Ο πληθυντικός μονόλογος (Ύψιλον, 1985), Διεστραμμένες ιστορίες (Ύψιλον, 1988) και Μουσική (Ύψιλον, 1995)], Σημειώσεις για μια ιδιωτική θεωρία της λογοτεχνίας (Κίχλη, 2015), Τεχνητές αναπνοές και άλλα πεζά της πόλεως [Εκδόσεις Πατάκη, 2016 – συγκεντρωτική έκδοση των βιβλίων Τεχνητές αναπνοές (Πόλις, 2003), Ο καθρέφτης του τυφλού (Πόλις, 2005) και Κωμωδία (Πόλις, 2010)], Σώμα (Εκδόσεις Πατάκη, 2017), Το Μουσείο των τύψεων και άλλα διηγήματα (Εκδόσεις Πατάκη, 2018), Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες και η αγωνία της μετάφρασης (Εκδόσεις Πατάκη, 2019), Φωτεινό σκοτάδι – Κείμενα για τον κινηματογράφο (Εκδόσεις Πατάκη, 2020).