Μαρξ και Διπλωματία

Το βιβλίο Μαρξ και Διπλωματία διερευνά για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία το έργο του Μαρξ στη διπλωματία, αξιοποιώντας όλα τα κείμενά του, την αλληλογραφία του, εκατοντάδες χειρόγραφα που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα, καθώς και τα πρακτικά των συνεδριάσεων της Πρώτης Διεθνούς. Το βιβλίο δείχνει πώς μετακινούνται οι Μαρξ και Ένγκελς από την ανάλυση των εξελίξεων στην Ευρώπη σε εκείνες του διεθνούς συστήματος. Παρουσιάζει, επίσης, τις αντιπαραθέσεις που υπήρχαν στην Αριστερά της εποχής του σε σχέση με τα διεθνή προβλήματα, ιδιαίτερα ως προς τον φιλελευθερισμό, τον τσαρισμό, τον βοναπαρτισμό, τον αναρχισμό, καθώς και την προυντονική απόρριψη των αντιλήψεών του για τον πατριωτισμό. Ο Μαρξ ασχολήθηκε αναλυτικά με τη διπλωματία των ισχυρών δυνάμεων της εποχής, με τις εξελίξεις στα άκρα της Ευρώπης, όπως τη γαλλική κατοχή στην Ισπανία και την Πορτογαλία, τον διαμελισμό της Πολωνίας, την κατάσταση στο αποικιοκρατικό σύστημα και το ανατολικό ζήτημα. Μέλημά του είναι η ανάγκη να αποκτήσει το δημοκρατικό και εργατικό κίνημα τη δική του εξωτερική πολιτική, να μάθει τα μυστικά της διπλωματίας, να κατανοήσει τα σημαντικά διεθνή γεγονότα της εποχής, να φωτίσει τις μεγάλες λαϊκές εξεγέρσεις με άμεση διεθνή σημασία, όπως εκείνες στην Πολωνία, την Κίνα και την Ινδία, την Κομμούνα στο Παρίσι. Ο Μαρξ αναλύει το διεθνές σύστημα και τις δομές του. Προσδιορίζει τη διαλεκτική σχέση εξωτερικής και εσωτερικής πολιτικής, οικονομίας και πολιτικής. Δείχνει την αυτονόμηση της πρώτης από τη δεύτερη και τις αναδράσεις τους. Τον ρόλο του κράτους και του πατριωτισμού στις διεθνείς σχέσεις. Την παρουσία τριών διεθνών ρευμάτων χειραφέτησης: εργατικό κίνημα, δημοκρατικό-«Αγροτική Δημοκρατία» και το εθνικοαπελευθερωτικό. Κι έπειτα, συγκροτεί αρχές και κριτήρια για μια προοδευτική εξωτερική πολιτική, που, μαζί με τις αναλύσεις του, αποτελούν τα θεμέλια για μια διαλεκτική-υλιστική θεωρία της διπλωματίας και των διεθνών σχέσεων.

Νίκος Κοτζιάς (Συγγραφέας)