Μεσεγγυούχοι και δοσίλογοι και το τέλος της εβραϊκής επιχειρηματικότητας στην κατοχική Θεσσαλονίκη

Η Θεσ­σα­λο­νί­κη των τε­λευ­ταί­ων ετών πριν από τον Β’ΠΠ προ­σπα­θού­σε να απορ­ρο­φή­σει τις ανα­τα­ρά­ξεις της πε­ρα­σμέ­νης 15ετί­ας: την έλευ­ση των προ­σφύ­γων σε μια κα­τε­στραμ­μέ­νη από πυρ­κα­γιά πό­λη, την οικο­νο­μι­κή κρί­ση, τον δι­ά­χυ­το αντι­ση­μι­τι­σμό, τα συ­νε­χή πρα­ξι­κο­πή­μα­τα κ.ο.κ. Η 5ετία της Δι­κτα­το­ρί­ας του Ι.Με­τα­ξά έφε­ρε την δι­ά­λυ­ση της ΕΕΕ και των χα­λυ­βδό­κρα­νων, των προ­σκό­πων και πα­ρεμ­φε­ρών ορ­γα­νώ­σε­ων, μια οικο­νο­μι­κή στα­θε­ρό­τη­τα και μια επι­βαλ­λό­με­νη κοι­νω­νι­κή γα­λή­νη που βα­σί­ζο­νταν στην εκτό­πι­ση-εξο­ρία των αρι­στε­ρών «τα­ρα­ξι­ών» του με­σο­πο­λέ­μου, πα­ράλ­λη­λα με μυ­στι­κή προ­ε­τοι­μα­σία της χώ­ρας εν όψει ενός προ­βλε­πό­με­νου πο­λέ­μου. Πώς ανα­τρά­πη­καν όλα με τη Γερ­μα­νι­κή Κα­το­χή 1941-1944; Πώς αντέ­δρα­σε η κοι­νω­νία και οι πο­λι­τι­κές δυ­νά­μεις της πό­λης στον αφα­νι­σμό των Εβραί­ων κα­τοί­κων της; Πού βρέ­θη­καν τό­σες ύαι­νες να πέ­σουν πά­νω στην εβρα­ϊ­κή πε­ρι­ου­σία; Ποιοι ήταν οι δο­σί­λο­γοι που συ­νερ­γά­στη­καν με κά­θε τρό­πο με τον κα­τα­κτη­τή, πώς έδρα­σαν και τι απε­κό­μι­σαν; Πώς συ­μπε­ρι­φερ­θή­καν τα θε­σμι­κά όρ­γα­να της πό­λης σε όλη αυτή την κρί­σι­μη πε­ρί­ο­δο; Πώς αντι­με­τώ­πι­σε τον δο­σι­λο­γι­σμό η Δι­και­ο­σύ­νη με­τά την Απε­λευ­θέ­ρω­ση; Τι απέ­γι­νε με τους «κα­τά την Κα­το­χήν πλου­τί­σα­ντας»; Ποιοι ήταν οι νέοι «εύπο­ροι» στο τέ­λος της δε­κα­ε­τί­ας 1941-1949; Έγι­νε μια ανα­δι­α­νο­μή του πλού­του στην πό­λη; Λει­τούρ­γη­σαν πά­λι οι πα­λι­ές Ισ­ρα­η­λι­τι­κές επι­χει­ρή­σεις; Ιδρύ­θη­καν νέ­ες; Τις απα­ντή­σεις επι­δι­ώ­κει να δώ­σει το ιστο­ρι­κό αυτό δο­κί­μιο, το οποίο βα­σί­ζε­ται στη Δι­δα­κτο­ρι­κή Δι­α­τρι­βή του συγ­γρα­φέα που εγκρί­θη­κε από το Τμή­μα Πο­λι­τι­κών Επι­στη­μών του ΑΠΘ τον Ιού­λιο 2022.

Γιάννης Καρατζόγλου (Συγγραφέας)

Ο Γιάννης Καρατζόγλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1946, πτυχιούχος Διοίκησης Επιχειρήσεων από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας (1973), κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου (Μ.Β.Α.) από το Brunel University της Μεγ. Βρετανίας (1982) και υποψήφιος Διδάκτωρ Ιστορίας στο τμήμα Πολιτικών Επιστημών της ΝΟΕ του ΑΠΘ (2017).
Διευθυντικό στέλεχος επί τριακονταετία και πλέον στον ιδιωτικό τομέα, σε βιομηχανίες κυρίως αλλά και εταιρίες παροχής υπηρεσιών. Επικεφαλής Οργανισμού του Δημοσίου τομέα επί τετραετία (2004 – 2008). Συνταξιούχος από το τέλος του 2008. Γλωσσομάθεια: Αγγλικά, Γερμανικά, Γαλλικά και Ισπανικά.
Στην ποίηση εμφανίζεται το 1970 με την ποιητική συλλογή “Ένα καλοκαίρι” που τυπώνεται στη Θεσσαλονίκη από το τυπογραφείο Νικολαΐδη και με επιμέλεια του Ντίνου Χριστιανόπουλου, ιδιωτική έκδοση.
Η δεύτερη συλλογή του με τίτλο “Δέλτα-Ξι-Θήτα” αποτελεί επίσης ιδιωτική έκδοση και τυπώνεται το 1975, από το ίδιο τυπογραφείο με επιμέλεια του Κάρολου Τσίζεκ και εξώφυλλο του Παύλου Βασιλειάδη. Το 1982 εκδίδεται από τις εκδόσεις “Μπαρμπουνάκη” η συλλογή “Πρατήριο καυσίμων” με εξώφυλλο και πάλι του Παύλου Βασιλειάδη. Ακολουθεί η συλλογή “Αποσβέσεις” το 1987 από τις εκδόσεις “Διαγωνίου” με επιμέλεια Ντίνου Χριστιανόπουλου και εξώφυλλο του Κάρολου Τσίζεκ. Αυτή η συλλογή του 1987 αποτελούσε μια δεύτερη ματιά στη συνολική μέχρι τότε δουλειά του ποιητή με επιλογή ποιημάτων από προηγούμενες συλλογές όπως και από την ανέκδοτη συλλογή “Κομματική Εποχή”.
Το 2001 κάνει μία τομή χρησιμοποιώντας το διαδίκτυο σε δική του ιστοσελίδα (www.karatzoglou-poems.gr) για τη δημοσίευση της ποιητικής συλλογής “Δοαβατήρια” η οποία τελικά ενσωματώνεται το 2006 στη συλλογή “Αποτελέσματα Χρήσεως”. Το 2006 εκδίδεται η συλλογή “Αποτέλεσμα χρήσεως” από τις εκδόσεις “Ίκαρος” με ποιήματα από τις ανέκδοτες συλλογές “Διαβατήριος έρωτας”, “Καταθέσεις προθεσμίας” και “Αποτελέσματα χρήσεως”. Η συλλογή προτάθηκε ως υποψήφια (σε shortlist) για το βραβείο ποίησης του περιοδικού “Διαβάζω” το 2006. Το 2009 εκδίδεται από τις εκδόσεις “Ίκαρος” ο “Πηγαίος κώδικας, Ποιητική διαδρομή 1964-2009”. που αποτελεί μια επιλογή από δημοσιευμένα (1970-2006) και ανέκδοτα ποιήματα (2005-2009). Τέλος, τον Δεκέμβριο 2017 τυπώνεται από τις εκδόσεις Ρώμη (Θεσσαλονίκη) η 7η συλλογή του με τίτλο “Εγγραφές κλεισίματος”.
Ποιήματά του βρίσκονται δημοσιευμένα σε ανθολογίες, αφιερώματα, περιοδικά, εφημερίδες, και στο Διαδίκτυο.