Η διαμόρφωση της δομής και η οργάνωση του πολιτικοδιοικητικού μηχανισμού ενός κράτους δεν ακολουθούν πάντοτε συγκεκριμένους κανόνες. Αντιθέτως, πολλοί είναι οι λόγοι που ωθούν τον εκάστοτε πρωθυπουργό να προβαίνει στις απαραίτητες –ή και μη– τροποποιήσεις του κυβερνητικού σχήματος. Λόγοι σχετικοί με τη φύση του ρόλου που διαδραματίζει κατά περιόδους το κράτος, με τις ανάγκες της κοινωνίας, καθώς και με τα διακριτικά γνωρίσματα του πολιτικού συστήματος μιας χώρας. Ως εκ τούτου, στις αιτίες που υπαγορεύουν την ίδρυση νέων υπουργικών δομών, την κατάργηση ή επανεμφάνισή τους, τη συγχώνευσή τους, ή ακόμη τη μετονομασία τους, την ανακατανομή των αρμοδιοτήτων τους και τον πολλαπλασιασμό των μελών της πολιτικής τους ηγεσίας, περιλαμβάνονται τόσο «οργανωτικοδιοικητικοί» και «κοινωνικοοικονομικοί» παράγοντες, όσο και παράμετροι που εκπορεύονται από την «πολιτική σκοπιμότητα». Οι μεν πρώτοι αντιστοιχούν στις ανάγκες αντιμετώπισης νέων ειδικών ζητημάτων ή προβλημάτων, αναλόγως του παρεμβατικού –ή μη– ρόλου που επιδιώκει να επιτελεί μια οργανωμένη πολιτεία, συμπεριλαμβανομένου του στόχου επίτευξης διοικητικής αποτελεσματικότητας. Από την άλλη, οι παράγοντες που συνδέονται με την «πολιτική σκοπιμότητα» στηρίζονται, ως επί το πλείστον, σε προσωπικά, πολιτικά και κομματικά κριτήρια, αποσκοπώντας στον προσπορισμό αντίστοιχου οφέλους. Όλοι τους, πάντως, έχουν συντελέσει στην εδραίωση των φαινομένων του «συγκεντρωτισμού» και του «υπουργειοπληθωρισμού» στο ελληνικό κράτος. Το πλαίσιο, πάνω στο οποίο διαμορφώθηκαν και παγιώθηκαν τα εν λόγω φαινόμενα στα 200 χρόνια της σύγχρονης ιστορίας του, καθώς και η εν Ελλάδι διοικητική ασυνέχεια και αναποτελεσματικότητα, που αυτά συνεπάγονται, τίθενται στο επίκεντρο της ανά χείρας μελέτης.
Νίκος Σπ. Ζέρβας (Συγγραφέας)
Ο Νίκος Σπ. Ζέρβας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1990 και έζησε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στο Ναύπλιο. Είναι Διδάκτορας Διοικητικής Επιστήμης και Ιστορίας του ΕΚΠΑ, με τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα να εστιάζονται στην ιστορική εξέλιξη της οργάνωσης του σύγχρονου ελληνικού κράτους, όπως επίσης και στον σχεδιασμό και την εφαρμογή δημόσιων πολιτικών. Έχει διδάξει κατά περιόδους στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο και στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, έχοντας παράλληλα συμμετάσχει ως ομιλητής σε μια σειρά από επιστημονικά συνέδρια. Το 2014 δημοσίευσε τη μελέτη του «Πρωθυπουργοκεντρισμός. Η Δεσπόζουσα Θέση του Αρχηγού της Κυβέρνησης στο Πολιτικό μας Σύστημα» (Μπατσιούλας).
(Πηγή: “Εκδόσεις Παπαζήση”, 2022)
