Μια στιγμή της Ευρώπης στην Ελλάδα του 19ου αιώνα

Μια εποχή, ένας πρωταγωνιστής, μια ιδέα: τον 19o αιώνα ο Ανδρέας Ρηγόπουλος υποστηρίζει την ιδέα της Ευρώπης των λαών. Το 1852 εμφανίστηκε στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης με φουστανέλα,για να μιλήσει για την τότε ελληνική και ευρωπαϊκή πραγματικότητα.Υπήρξε ένας από τους πρώτους “δημόσιους διανοούμενους”· καλλιέργησε συστηματικά την εικόνα του και μυθοποιήθηκε από τον κύκλο των φίλων και των μαθητών του. Η αυτοκτονία του, κάπου στο Αιγαίο Πέλαγος, συνέβαλε περισσότερο στη μυθοποίησή του. Εκκεντρικός και ανεξάρτητος, αποκαλούνταν από τον Βικτόρ Ουγκό “αρχηγός των δημοκρατικών της Αθήνας”. Κοσμοπολίτης, ήταν γνώστης όλων των κινημάτων της εποχής του και αλληλογραφούσε με τις προσωπικότητες που διαμόρφωσαν την Ευρώπη του 19ου αιώνα. Ο δημόσιος λόγος του, ενταγμένος στο πλαίσιο της Μεγάλης Ιδέας -η καταγωγή της οποίας, δεν πρέπει να το ξεχνάμε, είναι ευρωπαϊκή-, είχε ως αιχμές την εθνική ολοκλήρωση της Ελλάδας, από το Ιόνιο ώς την Κωνσταντινούπολη, τη δημιουργία ενός σύγχρονου φιλελεύθερου κράτους και τη διεκδίκηση των “Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης”, όπου η Ελλάδα θα συμμετείχε ως ισότιμο μέλος. Το δοκίμιο του Νίκου Μπακουνάκη ανασυνθέτει, με συναρπαστικό τρόπο και με αξιοποίηση ανέκδοτων πηγών, τη ζωή του Ανδρέα Ρηγόπουλου (1821-1889), στοχεύοντας κυρίως στον δημόσιο λόγο του για την Ευρώπη. Μαζί με τον βίο του Ρηγόπουλου παρουσιάζεται και μια ολόκληρη εποχή, τόσο καθοριστική για την “αρχαιολογία” της Ευρώπης,με τις συγκρούσεις, τις αντιθέσεις, τις ιδέες, τα βιβλία, τις εφημερίδες, ακόμη και τη γεωγραφία της. Το δοκίμιο αναδεικνύει, επίσης, το επίκαιρο και στις μέρες μας θέμα της κατασκευής της δημόσιας εικόνας ενός προσώπου, που μπορεί να περιλαμβάνει επινοημένα ή και παραποιημένα στοιχεία.