Οι μνήμες έχουν τη δική τους ζωή, το δικό τους χώρο και χρόνο, τις δικές τους αισθήσεις. Όταν μάλιστα πρόκειται για «μνήμες πατρίδων», για μνήμες τόπων μακρινών μα και οικείων, για ανθρώπινες ζωές που προσδιορίζουν τον εαυτό τους με το επίθετο «κρητικός», ενώ δεν έχουν επισκεφθεί ποτέ την Κρήτη, η σημασία των αναμνήσεων αποκτά αλλιώτικες διαστάσεις. Εμπειρίες τραυματικές, μνήμες προσφυγικές, συνήθειες προγονικές μεταβιβάζονται και μετατρέπονται σε όψεις ταυτότητας για τις επόμενες γενιές. Ο λόγος για τους Τουρκοκρητικούς, τους Μουσουλμάνους κρητικής καταγωγής, των οποίων οι πρόγονοι εγκαταστάθηκαν στο Bodrum, στα πλαίσια της Ανταλλαγής Πληθυσμών του 1923. Η Ανταλλαγή και η αποκατάσταση των προσφύγων, όπως βιώθηκε από την άλλη πλευρά του Αιγαίου, σε μια παραλιακή, γειτονική στην Ελλάδα πόλη, το Bodrum (Αλικαρνασσό) της Τουρκίας, έρχεται στο φως για να αναδείξει ζητήματα ταυτότητας και διαχείρισης του παρελθόντος.
Το παρόν βιβλίο βασίζεται στη διδακτορική μου διατριβή, στα πλαίσια της οποίας πραγματοποιήθηκε επιτόπια έρευνα στο Bodrum και παρουσιάζει τους τρόπους αναπαραγωγής της μνήμης και ταυτότητας των Τουρκοκρητικών και το πώς ποικίλα στοιχεία και καθημερινές πρακτικές (φαγητό, γλώσσα, μουσικές παραδόσεις) συνδυάζονται, ώστε να κατασκευάσουν όσα ορίζονται τελικά ως κρητικές συμπεριφορές και συνήθειες.
Ελένη Ψαραδάκη (Συγγραφέας)
Η Ελένη Ψαραδάκη γεννήθηκε στο Ηράκλειο, είναι πτυχιούχος του τμήματος Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης και κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου στον «Πολιτισμό και την Ανθρώπινη Ανάπτυξη» με κατεύθυνση τις Επιστήμες της Εκπαίδευσης. Το 2020 αναγορεύτηκε διδάκτορας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης με ερευνητικό αντικείμενο τις «μνήμες πατρίδων» και την αναπαραγωγή ταυτότητας στους Τουρκοκρητικούς του Bodrum. Έχει πραγματοποιήσει επιτόπια έρευνα στην Ελλάδα και την Τουρκία αναφορικά με τους πρόσφυγες της Ανταλλαγής. Τα ερευνητικά της ενδιαφέροντα επικεντρώνονται στην ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, την προφορική ιστορία, την κοινωνική μνήμη και ταυτότητα, ζητήματα για τα οποία έχει δημοσιεύσει άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά.
(Πηγή: “Εκδόσεις Ραδάμανθυς”, 2022)
