Μπάντενχαϊμ 1939

“Δεν έχω την αίσθηση ότι γράφω για το παρελθόν. Το παρελθόν αυτό καθαυτό είναι κάκιστη πρώτη ύλη για τη λογοτεχνία. Η λογοτεχνία είναι ένα διαρκές, φλέγον παρόν, όχι με τη δημοσιογραφική έννοια, αλλά ως προσπάθεια να φέρει το χρόνο σε ένα αέναο παρόν”. (Άαρον Άπελφελντ, “Ιστορία μιας ζωής”, μτφ. Μάγκυ Κοέν, Εστία 2007) Τις παραμονές του πολέμου, το έτος 1939, η ευχάριστη λουτρόπολη του Μπάντενχαϊμ πλέει σε μια νωχελική ανεμελιά αλά Σκοτ Φιτζέραλντ, προσμένοντας με ανυπομονησία το φεστιβάλ μουσικής που διοργανώνεται κάθε χρόνο να τη συνεπάρει με τις μελωδίες του. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του υπεραισιόδοξου διοργανωτή του φεστιβάλ, του δόκτορα Πάπενχαϊμ, ειδικά αυτή τη χρονιά αναμένονται πολλοί σπουδαίοι καλλιτέχνες. Το Μπάντενχαϊμ είναι μια κλασική λουτρόπολη με τις αδιακρισίες, τα κουτσομπολιά, τα σκάνδαλα και τα ειδύλλια μεταξύ των παραθεριστών, σαν αυτές που είχε την ευκαιρία να επισκεφτεί ο συγγραφέας με τους γονείς του όταν ήταν μικρός. Ταυτόχρονα ο μικρόκοσμος του Μπάντενχαϊμ αποτελεί μια μικρογραφία του πολυποίκιλου ψηφιδωτού που συνέθεταν οι Εβραίοι της Ευρώπης πριν από τον πόλεμο. Κάτι το περίεργο όμως συμβαίνει και τα σχέδια του ιμπρεσάριου ανατρέπονται. Φαίνεται πως κάποιος κίνδυνος απειλεί τη δημόσια υγεία και η Υγειονομία διατάζει να κλείσουν οι πύλες της μικρής κωμόπολης και όλοι οι Εβραίοι -κάτοικοι και παραθεριστές- να πάνε να καταγραφούν στην πλησιέστερη υγειονομική υπηρεσία. Ολόκληρη η λουτρόπολη μπαίνει λοιπόν σε καραντίνα. Αν η πλοκή δεν παρέπεμπε στη μεγαλύτερη καταστροφή του 20ού αιώνα, θα νόμιζε κανείς πως πρόκειται για την εξιστόρηση ενός ονείρου που γίνεται εφιάλτης. Το “Μπάντενχαϊμ 1939” έχει τη φαινομενική απλότητα και ταυτόχρονα το βάθος και τη δύναμη μιας ζοφερής παραβολής. Ο Άαρον Άπελφελντ ανήκει, μαζί με τον Άμος Οζ και τον Αβραάμ Β. Γεοσούα, σε αυτό που ονομάστηκε “Εθνική Γενιά”. Οι σπουδαίοι αυτοί συγγραφείς αποτελούν τη “μεγάλη τριανδρία”, καθώς το έργο τους εξακολουθεί να δεσπόζει στη λογοτεχνική σκηνή χάρη στο εύρος της θεματικής του αλλά και το προσωπικό κύρος των δημιουργών του. (από το επίμετρο της μεταφράστριας)