Νέα ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης

Η Γαλλική Επανάσταση ταυτίζεται με την Τρομοκρατία; Είναι, άραγε, αναπόφευκτο κάθε επαναστατικό εγχείρημα να καταλήγει στον αυταρχισμό; Η Αννί Ζουρντάν θέτει στο στόχαστρο τις κλασικές θέσεις για την Επανάσταση και προτείνει μια νέα ερμηνεία της Τρομοκρατίας. Όχι, υποστηρίζει η συγγραφέας, Επανάσταση και Τρομοκρατία δεν είναι συνώνυμα. Όχι, κάθε φιλόδοξο ιδεολογικό σχέδιο για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας δεν καταλήγει μοιραία στον αυταρχισμό, «αναγκάζοντας τους ανθρώπους να γίνουν ελεύθεροι», κατά τη διατύπωση του Ρουσσώ. Οι κλασικές θέσεις, εναντίον των οποίων εξαπολύει τα βέλη της η Ζουρντάν, έχουν ασφαλώς τις απαρχές τους στα χρόνια της Επανάστασης, αλλά αναδιατυπώθηκαν από τον François Furet και τους μαθητές του κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, καταλήγοντας να συγκροτήσουν την κυρίαρχη ερμηνεία για τη Γαλλική Επανάσταση στα τέλη του 20ού αιώνα. Σήμερα, όμως, αμφισβητούνται. Πολλοί ιστορικοί, συμφωνώντας με την Αννί Ζουρντάν, αποδίδουν την επαναστατική βία στα συλλογικά πάθη, στον κλονισμό του κράτους και των θεσμών και στη συγκυρία, όχι όμως στην επαναστατική ιδεολογία. Για να κατανοήσουμε την επαναστατική βία, υποστηρίζει η Ζουρντάν, πρέπει να δούμε τη Γαλλική Επανάσταση όπως στ’ αλήθεια ήταν: ένας εμφύλιος πόλεμος. Η επαναστατική βία δεν υπήρξε κάτι το εξαιρετικό. Εκδηλώνεται σε όλες τις επαναστάσεις εκείνης της περιόδου, συμπεριλαμβανομένης της αμερικανικής. Η τρομοκρατία δεν ανάγεται αποκλειστικά στους Αβράκωτους και στους Ιακωβίνους. Όλα τα αντιμαχόμενα μέρη καταφεύγουν σε αυτήν. Στην αρχή, πολεμούν οι επαναστάτες κατά των αντεπαναστατών και, στη συνέχεια, από το 1791, οι επαναστάτες μεταξύ τους. Charles Walton La Vie des idées

Annie Jourdan (Συγγραφέας)

Η Αννί Ζουρντάν γεννήθηκε το 1948 στο Alès της Γαλλίας. Σπούδασε φιλολογία στα Πανεπιστήμια του Μονπελιέ και του Άμστερνταμ. Επηρεασμένη από τον Maurice Agulhon και τη Mona Ozouf, στράφηκε στην ιστορία, και ειδικότερα την ιστορία της Γαλλικής Επανάστασης, που υπήρξε και το αντικείμενο της διδακτορικής της διατριβής. Δίδαξε επί σειρά ετών στο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ και ως επισκέπτρια καθηγήτρια στα Πανεπιστήμια του Σάσεξ και της Φλόριντας, καθώς επίσης και στο Paris I. Έχει δημοσιεύσει, μεταξύ άλλων, τα βιβλία: • Les monuments de la Révolution: Une histoire de représentation • Napoléon: Héros, Imperator, Mécène • L’empire de Napoléon • La Révolution, une exception française? • Amsterdam en révolution, 1795-1798: Un jacobinisme batave? (Πηγή: “Εκδόσεις Πόλις”, 2023)

 

Κώστας Γαγανάκης (Μεταφραστής)

Ο Κώστας Γαγανάκης γεννήθηκε στη Γλασκώβη (Βρετανία) τον Μάρτιο του 1961. Σπούδασε στα πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης και της Γλασκώβης, όπου το 1988 αναγορεύθηκε διδάκτορας στη Νεότερη Ευρωπαϊκή Ιστορία. Από το 1996 διδάσκει πρώιμη νεότερη ευρωπαϊκή ιστορία στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύεται στην κοινωνική και πολιτισμική ιστορία της Μεταρρύθμισης, με κύριο πεδίο αναφοράς τη Γαλλία των Θρησκευτικών Πολέμων του 16ου αιώνα. Πέρα από το πρώτο του βιβλίο (“Ο πόλεμος των λέξεων. Θρησκευτική διαμάχη και προπαγάνδα στη Γαλλία τον καιρό της Νύχτας του Αγίου Βαρθολομαίου”, Αθήνα, Νεφέλη, 2003), έχει συγγράψει άρθρα σχετικά με την κοινωνική και πολιτισμική ιστορία της κρίσης της Μεταρρύθμισης, και με την ιστοριογραφία του 16ου αιώνα. Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Historein/Ιστορείν.