Νοσταλγία για τη Βραζιλία

Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τη γέννηση του κορυφαίου Γάλλου ανθρωπολόγου Claude Levi-Strauss (Νοέμβριος, 1908). Το φωτογραφικό αυτό λεύκωμα περιλαμβάνει μια αντιπροσωπευτική επιλογή εκατόν ογδόντα φωτογραφιών από τις δεκάδες που τράβηξε κατά το διάστημα 1935-1938. Ο Levi-Strauss αποτυπώνει την άφατη γοητεία ενός κόσμου που αγάπησε και που πλέον δεν υπάρχει: μια μαρτυρία για τη Βραζιλία του άλλοτε, ένας φωτογραφικός φόρος τιμής στη Νότιο Αμερική με ιδιαίτερη καλλιτεχνική και ιστορική αξία. Ο γεωγράφος, ο εθνολόγος, ο κοινωνιολόγος, ο ερασιτέχνης φωτογράφος. Με μια Leica στο χέρι και μια οβάλ σχήματος κινηματογραφική μηχανή 8 χλστ., την οποία δεν χρησιμοποίησε σχεδόν καθόλου, ο Levi-Strauss διέσχισε απ’ άκρη σ’ άκρη τη Βραζιλία μέχρι τα σύνορα με τη Βολιβία και την Παραγουάη. Περιπλανήθηκε στο εσωτερικό της χώρας, από το Σάο-Πάολο, ημι-αποικιακή τότε πόλη, σε γειτονικές πολιτείες, σε ψαροχώρια, αραιοφυτεμένες σαβάνες και καταυλισμούς Ινδιάνων, σε περιοχές ανεξερεύνητες ακόμη στις οποίες έφτανε με τη συνοδεία του ύστερα από πολυήμερα και συχνά επικίνδυνα, ελλείψει δρόμων, ταξίδια. Από τους Ινδιάνους Καντουβεό στους Μπορορό και από εκεί στους Ναμπικάρα και στους Μουντέ, φωτογραφίες -τεκμήρια ανθρώπων, τοπίων και γεγονότων ανακαλούν μνήμες, ξαναζωντανεύουν αισθήσεις και εικόνες: γυμνοί Ινδιάνοι κοιμούνται κατάχαμα σε αυτοσχέδια καταφύγια φτιαγμένα από φοινικόφυλλα ή κλαριά· γυναίκες με ζωγραφισμένο το πρόσωπό τους στολίζονται αριστοτεχνικά με κολιέ από χάντρες, μενταγιόν από δόντια ζώων, σκουλαρίκια μύτης από φτερά πουλιών, καρφίτσες του άνω χείλους από ίνες μπαμπού· ιθαγενείς διασκεδάζουν με αγώνες τοξοβολίας ή κολυμπούν νωρίς το πρωί στον ποταμό. Φωτογραφίες που προκαλούν ένα αίσθημα νοσταλγίας ή θλίψης. Φωτογραφίες-ντοκουμέντα μικρών πολιτισμών, καθόλου πρωτόγονων, απογυμνωμένων από τις αυταπάτες του ίδιου του δυτικού πολιτισμού.