Οι ζωές μου στο τρίτο θέατρο

“…Η προετοιμασία για ένα δημιουργικό επάγγελμα είναι μια εκπαίδευση προς την τελειότητα, συγκρίσιμη με την προπόνηση ενός αθλητή. Δεν πρέπει να αντιλαμβανόμαστε την τελειότητα ως το εξαιρετικό κατόρθωμα μιας τυχερής στιγμής, ως επιτυχία, χάρη, ταλέντο ή τύχη, αλλά ως μια συνήθεια, καθώς και ένα περιβάλλον, που χαρακτηρίζεται από την ανακάλυψη των ορίων μας και την ανάγκη να τα υπερβούμε. Το να μάθεις την τεχνική είναι το πρώτο βήμα για να ελευθερωθείς από αυτήν και να την απορρίψεις. Η εκπαίδευση επιτυγχάνει τον στόχο της μόνο αν δημιουργεί κάτι όμοιο με παγόβουνο, όπου το αναδυόμενο κομμάτι είναι η συγκεχυμένη γνώση και το βυθισμένο η ενεργή γνώση, η οποία είναι ρητή στην πράξη και μόνο ύστερα μπορούμε να την εκφράσουμε με λόγια. Υπάρχει ένα κομμάτι του θεάτρου που είναι βυθισμένο και που εμείς δεν το βλέπουμε ή δεν θέλουμε να το δούμε. Όποιος γράφει χρονογραφήματα και ιστορία τείνει να βλέπει μόνο τις ημιδιαφανείς κορυφές των βουνών από πάγο καθώς περνούν από δίπλα του, μεταφέροντας μαζί τους τα ακίνητα πλοία. Αγνοεί τους άπειρους και δυσδιάκριτους δρόμους μέσα στους οποίους μια πληθώρα θεάτρων είναι παρόντα στην κοινωνία, συνήθως ανώνυμα, χωρίς ονόματα διάσημων καλλιτεχνών ή με καλλιτέχνες που γίνονται γνωστοί μόνο μετά τον θάνατό τους. Το θέατρο είναι ένα μέσο για να υφάνεις σχέσεις, να ζήσεις μια ανεξάρτητη από περιστασιακές πιέσεις ζωή, να διατηρήσεις τη δίψα για ένα μέλλον που μοιάζει ακατόρθωτο, να δημιουργήσεις μια όαση «φυσιολογικής» ζωής εν μέσω της αμείλικτης πορείας της Ιστορίας, να φέρεις το άρωμα της ελευθερίας στις φυλακές και να καλλιεργήσεις, μη καταστροφικά, τη δική σου εξέγερση…” Eugenio Barba

Eugenio Barba (Συγγραφέας)

Ο Εουτζένιο Μπάρμπα γεννήθηκε στη Νότια Ιταλία το 1936 και μετανάστευσε στη Νορβηγία το 1954. Ανάμεσα στους καλλιτέχνες που έχουν σημαδέψει την ιστορία του θεάτρου κατά το δεύτερο μισό του 20ού αιώνα, ο Eugenio Barba είναι ο μόνος που έχει δουλέψει με καινοτόμο τρόπο σε όλα τα πεδία της θεατρικής κουλτούρας. Σπούδασε θέατρο στην Πολωνία τα έτη 1961-1964, τα τρία από τα οποία ήταν κοντά στον Jerzy Grotowski, στο Teaterlaboratorium. Παράλληλα μελέτησε τις ασιατικές παραδοσιακές θεατρικές τεχνικές.
Το 1964 ίδρυσε στο Όσλο το Odin Teatret, και το 1966 μετακόμισε μαζί με το θέατρό του στο Χόλστεμπρο της Δανίας. Το 1976 διακήρυξε στο Βελιγράδι (Φεστιβάλ BITEF) με το μανιφέστο του το Τρίτο Θέατρο. Το 1979 ίδρυσε το ISTA (Διεθνές Σχολείο Θεατρικής Ανθρωπολογίας), ανοίγοντας νέους ορίζοντες για σπουδή και συγκριτική προσέγγιση των τεχνικών υποκριτικής που προέρχονται από διαφορετικούς πολιτισμούς.
Έχει σκηνοθετήσει πάνω από ογδόντα παραστάσεις με το Odin Teatret και με το πολυπολιτισμικό Theatrum Mundi Ensemble σε όλο σχεδόν τον πλανήτη.
Ο E. Barba έχει συγγράψει μια πλειάδα βιβλίων που έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει τιμηθεί ως επίτιμος διδάκτωρ από τα Πανεπιστήμια Aarhus, Ayacucho, Bologna, Havana, Warsaw, Plymouth, Hong Kong, Buenos Aires, Tallinn, Cluj Napoca, Edinburgh, Shanghai, Janáček, Montreal, Copenhagen, Queen Margaret University και Πελοποννήσου, όπου και διδάσκεται στα αντίστοιχα τμήματά τους.
Το 2019 ίδρυσε στη Ρώμη το Ίδρυμα Barba Varley, και το 2000 του απονεμήθηκε από το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης το βραβείο Σόνινγκ, γνωστό ως το «μικρό Νόμπελ», το οποίο δίδεται κάθε δεύτερο χρόνο σε μια προσωπικότητα που έχει συνεισφέρει σημαντικά στην ανάπτυξη της ευρωπαϊκής κουλτούρας.
Το 2022 εγκαινιάστηκε η μόνιμη έκθεση όλων των αρχειακών υλικών των έργων του, των βιβλίων του, αλλά και πολλών άλλων σκηνικών υλικών της πάνω από εξήντα χρόνια ακάματης δράσης του, στην Biblioteca Provinciale Nicola Bernardini, στην πόλη Λέτσε της Ιταλίας.

(Πηγή: “Κάπα Εκδοτική”, 2023)

 

Κώστας Βάντζος (Μεταφραστής)

 

Ευάγγελος Βάντζος (Μεταφραστής)