Οι Μάηδες της Μακρινίτσας

Ο συλλογικός τόμος Οι Μάηδες της Μακρινίτσας. Μια λαϊκή τελετουργία στο Πήλιο αποτελεί πνευματικό «προϊόν» επίπονης προσπάθειας λαογράφων της πανεπιστημιακής κοινότητας και ερευνητών λαογραφίας, ανθρωπολογίας και μουσικής, μέσα από μια σειρά εξειδικευμένων μελετών που σχετίζονται με διάφορες πτυχές ενός σπάνιου επιτελεστικού δρώμενου στο Πήλιο, που έχει τις ρίζες του στους μύθους τους σχετικούς με τον Άδωνη και τον Διόνυσο, τις ανοιξιάτικες, διαβατήριες και ευγονικές τελετουργίες έως την καλλιέργεια των δημητριακών στη λαϊκή θρησκευτική πίστη και την εθιμική πρακτική. Επιστρέφοντας στον βασικό καμβά και πυρήνα της τέλεσης του εθίμου των Μάηδων της Μακρινίτσας, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι το δρώμενο στηρίζεται στο μοτίβο του θνήσκοντος και ανιστάμενου ήρωα ή θεού. Εξάλλου, το σχήμα ζωή – θάνατος – ανάσταση είναι κοινός τόπος όχι μόνο της ελληνικής μυθολογίας-θρησκείας αλλά και πολλών άλλων θρησκειών. Επιπρόσθετα στη χριστιανική θρησκεία, όπως και σε άλλους, προχριστιανικούς πολιτισμούς, συνδέεται με τον κύκλο της σποράς των δημητριακών, τον σπόρο που πέφτει στη γη, πεθαίνει το φθινόπωρο, για να αναστηθεί και, στη συνέχεια, να βλαστήσει την άνοιξη. Η παρούσα έκδοση αποτελείται από οκτώ κεφάλαια τα οποία εστιάζουν σε διάφορες πτυχές του εθίμου. Έτσι, περιγράφονται τα δρώμενα και οι λαϊκές γονιμικές τελετουργίες της άνοιξης, στις οποίες εντάσσονται και οι Μάηδες της Μακρινίτσας, η ιστορία, το εννοιολογικό πλαίσιο, η προέλευση και η περιγραφή του εν λόγω μαγικο-θρησκευτικού δρώμενου, τα ενδύματα των Μάηδων και ειδικότερα των ζεϊμπέκων, το θέμα της παρενδυσίας, της μεταμφίεσης και της παραπλάνησης που αναλαμβάνουν να πραγματοποιήσουν μόνο άνδρες, οι οποίοι και συμμετέχουν στο δρώμενο των Μάηδων της Μακρινίτσας. Επιπλέον, περιέχονται η μελέτη και ανάλυση των χορών από καταγραφές που έγιναν από την τέλεση του εθίμου, οι μουσικές φόρμες των σκοπών στο συγκεκριμένο εθιμικό δρώμενο, οι καταγραφές για τους μουσικούς που έπαιζαν τους ζουρνάδες και τα νταούλια και, τέλος, η συνεισφορά της κοινότητας στην τέλεση των Μάηδων της Μακρινίτσας. Συγγραφείς: Μ.Γ. Βαρβούνης, Μαρία Γκασούκα, Κωστής Δρυγιανάκης, Νάντια Μαχά – Μπιζούμη, Βαγγέλης Μπαντελάς, Ιωάννης Πραντσίδης, Νίκος Τσούκας

Συλλογικό έργο (Συγγραφέας)

 

Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης (Επιμέλεια)

Ο Αλέξανδρος Γ. Καπανιάρης, είναι Διδάκτορας Ψηφιακής Λαογραφίας του Τμήματος Επιστημών Προσχολικής Αγωγής και του Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Σε επίπεδο μεταδιδακτορικής έρευνας έχει εκπονήσει δυο μεταδιδακτορικές έρευνες στο Τμήμα Ιστορίας & Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης για ζητήματα αρχειακής εθνογραφίας με την οπτική των νέων τεχνολογιών στα αρχεία των «Πηλιορειτών Εν Αιγύπτω» και του «Αγροτικού Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Νέας Αγχιάλου». Τα επιστημονικά του ενδιαφέροντα σχετίζονται με την ψηφιακή λαογραφία, την αρχειακή εθνογραφία, την πολιτιστική διαχείριση με τη χρήση των Τ.Π.Ε., την τοπική ιστορία και τις ψηφιακές ανθρωπιστικές επιστήμες.
Από το ακαδημαϊκό 2017-18 έως 2021-22 ήταν Καθηγητής-Σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Ε.Α.Π. «Δημιουργική Γραφή» στην ενότητα «Ψηφιακή Αφήγηση στην Εκπαίδευση» και έχει επιβλέπει σχετικές μεταπτυχιακές διπλωματικές εργασίες για το λαϊκό πολιτισμό και την ψηφιακή αφήγηση. Επιπρόσθετα έχει διδάξει στο Τμήμα Ψηφιακών Συστημάτων του Πανεπιστήμιων Πειραιώς, στο Παιδαγωγικό Τμήμα Νηπιαγωγών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και στο Τμήμα Ιστορίας & Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.
Είναι διδάσκων του Τμήματος Επικοινωνίας και Ψηφιακών Μέσων του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Την περίοδο 2021-22 είναι Επισκέπτης Ερευνητής (Visiting Research Fellow) στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων (ΠΕΔιΣ) του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου σε ζητήματα αρχειακής εθνογραφίας και αρχείων μετανάστευσης.
Το 2014 για το έργο του «Οι Μάηδες της Μακρινίτσας, το 2018 για το έργο του «Ψηφιακή Λαογραφία και Εκπαίδευση, Εμπλουτισμένα Μέσα & Καινοτόμες Προσεγγίσεις στη Διδακτική του Λαϊκού Πολιτισμού, και το 2019 για το δίτομο έργο «Αγροτικός Συνεταιρισμός Ζαγοράς, Ένας αιώνας συνεταιριστικής παράδοσης και αγώνα, Η ιστορία, οι συνεταιριστικές αξίες και ο πολιτισμός της αγροτικής παραγωγής» βραβεύτηκε από την Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού & Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών με το «Βραβείο Λυσίμαχου Καυταντζόγλου».

(Πηγή: “Εκδόσεις Ιδιόμελον”, 2023)