Οι μάσκες της commedia dell’arte

Η παρούσα μελέτη έχει ως σκοπό, σε ένα πρώτο στάδιο, να καλύψει ένα κενό της διεπιστημονικής έρευνας στον τομέα της θεατρολογίας και πιο συγκεκριμένα, σε αυτόν της ιστορίας των εικαστικών τεχνών και της σκηνοθεσίας στο είδος της commedia dell’arte, καθώς και της επιρροής της από το αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό θέατρο, καταθέτοντας συγκριτολογικά τεκμήρια αναφορικά με τα προσωπεία και, κυρίως, με τους τυποποιημένους θεατρικούς ρόλους που αγγίζουν τα χρονικά όρια του 18ου και του 20ού αιώνα. Η έρευνα σε ένα δεύτερο στάδιο, διευρύνοντας τον επιστημονικό ορίζοντα της θεατρολογίας και της ιστορίας, εστιάζει στην υποκριτική τέχνη. Η συγκεκριμένη ερευνητική σύνδεση ιστορίας, θεωρίας και υποκριτικής μεθοδολογίας πραγματοποιείται για πρώτη φορά στην Ελλάδα, όσον αφορά το είδος της commedia dell’arte καθώς μελετώνται σε συγκριτική και ιστορική βάση τα αρχαιοελληνικά και ρωμαϊκά προσωπεία, φέρνοντας στην επιφάνεια νέες επιστημονικές κλείδες ερμηνείας των θεατρολογικών και καλλιτεχνικών φαινομένων, καθώς επίσης και αντίστοιχες συνάφειες ανέγγιχτες μέχρι τις μέρες μας από την εγχώρια επιστήμη.

Ελίνα Νταρακλίτσα (Συγγραφέας)

Η Ελίνα Νταρακλίτσα είναι επίκουρη καθηγήτρια παγκόσμιας δραματολογίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, δραματουργός και καθηγήτρια-σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο όπου διδάσκει θεατρική γραφή. Είναι αριστούχος απόφοιτος του τμήματος Τεχνών, Μουσικής και Θεάτρου (Discipline dell’Arte, di Musica e dello Spettacolo) του Πανεπιστημίου της Μπολόνιας στην Ιταλία και κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Επίσης, έκανε τη μεταδιδακτορική της έρευνα στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πατρών. Διετέλεσε συντονίστρια και καθηγήτρια-σύμβουλος στο Ανοιχτό Πανεπιστήμιο Κύπρου, καθώς και ακαδημαϊκή υπεύθυνη και επισκέπτρια καθηγήτρια πρώτης βαθμίδας, διδάσκοντας τα αντικείμενα της ιστορίας παγκοσμίου θεάτρου και της ιταλικής δραματουργίας, στο Τμήμα Παραστατικών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Γκαλάτι στη Ρουμανία. Έχει διδάξει ιστορία θεάτρου στο Τμήμα Επιστημών των Καλών Τεχνών και του Θεάτρου (Scienze dei Beni culturali, e di Direzione delle strutture per lo spettacolo dal vivo) του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, ιστορία ιταλικού θεάτρου στο Τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και ιστορία σκηνοθεσίας στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Είναι επιστημονική συνεργάτις του Τμήματος Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου του Μιλάνου, του Τμήματος Τεχνών και Επικοινωνίας του Ανοιχτού Πανεπιστημίου του Μιλάνου και του Τμήματος Παραστατικών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Αβινιόν. Οι σαράντα έξι μελέτες της έχουν δημοσιευθεί σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και αφορούν την ιστορία, τη δραματολογία και την αισθητική του ευρωπαϊκού και αμερικανικού θεάτρου, με έμφαση στο ιταλικό θέατρο και στις σχέσεις του με το ελληνικό.

Στα επιστημονικά της ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται, επίσης, η μελέτη της γαλλικής και αμερικανικής δραματουργίας, της ιταλικής λογοτεχνίας, οι φιλοσοφικές και αισθητικές διαστάσεις του έργου του Gabriele D’Annunzio, του Luigi Pirandello, του Jean Paul Sartre, κ.ά. Έχει μεταφράσει έργα του Giacomo Leopardi, του Luigi Pirandello και του Jean Paul Sartre, πολλά από τα οποία έχουν παρασταθεί, και έχει εκδώσει δέκα βιβλία. Επίσης, έχει λάβει διακρίσεις από τον διεθνή χώρο για το επιστημονικό και καλλιτεχνικό της έργο (ενδεικτικά: Βραβείο Unesco για την προβολή των ελληνικών γραμμάτων και τεχνών στο εξωτερικό) και είναι Αξιολογήτρια ερευνητικών-επιστημονικών προγραμμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση-Βρυξέλλες (“Expert for proposal(s)”). Έχει συγγράψει ένα λιμπρέτο όπερας, ένα θεατρικό έργο, τρία κινηματογραφικά σενάρια που έχουν αποσπάσει πολλά διεθνή βραβεία, καθώς και ένα διήγημα και στίχους σε τραγούδια συντεθειμένα για θεατρικές παραστάσεις.

(Πηγή: “Εκδόσεις Όταν”, 2023)