Οι νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας

Οι νέες μορφές οργάνωσης της εργασίας αναφέρονται σε συστήματα εργασίας που θεωρούνται και εν μέρει είναι μετατεϊλορικά διότι σ’ αυτά οι ειδικότητες των βασικών λειτουργικών εργαζόμενων έχουν σύνθετο περιεχόμενο, ο συντονισμός της εργασίας είναι αποκεντρωμένος, συνεργασιακός και μη ιεραρχικός ενώ το σύνολο της οργάνωσης αναβαθμίζει, αξιοποιεί και διαχέει τη γνώση που παράγεται στους χώρους παραγωγής. Τα μετατεϊλορικά συστήματα εργασίας στο δυτικό κόσμο εγγράφονται σε μια ριζοσπαστική θεωρητική παράδοση η οποία γονιμοποίησε κινήματα ανασχεδιασμού των συστημάτων εργασίας μετά το 1950 αλλά κυρίως την περίοδο 1965-1975, όταν κάτω από την πίεση της έντονης εργατικής δυσαρέσκειας και της πολιτικής προσέλκυσης εργατικού προσωπικού στη βιομηχανία, η “ποιότητα της εργασίας” κατέστη δημόσιο πρόβλημα. Συστήματα εργασίας με μετατεϊλορικά χαρακτηριστικά αναπτύχθηκαν κυρίως από λιγοστές μεγάλες βιομηχανίες τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ ενώ στις βόρειες χώρες της Ευρώπης, που πρωτοστάτησαν στους μετατεϊλορικούς ανασχεδιασμούς των θέσεων εργασίας, οι μεταρρυθμίσεις των συστημάτων εργασίας είχαν μεγαλύτερη διάδοση. Τα μετατεϊλορικά συστήματα εργασίας όσο και όπου υπήρξαν την περίοδο αυτή, αφορούσαν μια μικρή κατηγορία εργαζομένων σε πρωτοποριακές επιχειρήσεις οι οποίες, στα πλαίσια μιας ευρύτερης μακροοικονομικής ρύθμισης, ευνοϊκής για την εργασία, εξασφάλιζαν τη σταθερότητα της απασχόλησης, ενώ η συμμετοχή ή στήριξη των μεταρρυθμίσεων από τα συνδικάτα παρείχαν επιπλέον εγγυήσεις στους εργαζόμενους και υποκινούσαν τη συμμετοχή τους. Στη δεκαετία του 1980 και ενώ η ευρύτερη κοινωνικοοικονομική συγκυρία είχε ήδη αρχίσει να αλλάζει στο δυτικό κόσμο και στην Ευρώπη με κυρίαρχο χαρακτηριστικό την εμφάνιση της ανεργίας και τη συνολική απορρύθμιση της μισθωτής σχέσης, αναπτύσσεται ένα νέο ενδιαφέρον για την μετατεϊλορική οργάνωση της εργασίας που δεν υποκινείται από την επιδίωξη βελτίωσης της ποιότητας της εργασίας αλλά από την επιδίωξη βελτίωσης της ανταγωνιστικής ικανότητας των επιχειρήσεων. Συγχρόνως πολλοί δυτικοί επιστήμονες αλλά και διεθνείς οργανισμοί διατυπώνουν σενάρια περί αναγκαίου μετατεϊλορικού-μεταφορντικού μετασχηματισμού των συστημάτων εργασίας. Ποια είναι η σημασία των άνω δεδομένων για τα σημερινά παραγωγικά συστήματα; Η ανά χείρας εργασία επιδιώκει να διερευνήσει την ύστερη συζήτηση, θεωρητική και πολιτική, περί οργάνωσης της εργασίας καθώς και τα εμπειρικά δεδομένα που μας επιτρέπουν να κατανοήσουμε τη σημερινή δυναμική των παραγωγικών συστημάτων.