Οι παρεξηγήσεις. Τα μυστήρια και άλλα κείμενα

Διακόσια χρόνια μετά τον θάνατο του Ε.Τ.Α. Χόφμαν το έργο του δεν παύει να μας εκπλήσσει και να μας συναρπάζει: Μια αινιγματική πεπλοφόρος κι ένας αλλόκοτος homunculus με ηλεκτροφόρa πλεξούδα αναζητούν στο Βερολίνο του 1820-1821 τον ήρωα στρατηλάτη που θα ξεκινήσει την Eλληνική Eπανάσταση, ενώ ο φαντασιόπληκτος βαρόνος Τέοντορ φον Ζ. ανακαλύπτει ένα γαλάζιο πορτοφόλι στο Τιργκάρτεν. Δυο παθιασμένοι φυσιογνώστες εξερευνητικής αποστολής ερίζουν μέχρι θανάτου για μια «αιματόχαρη» νησιώτισσα. Μια μαρκησία και ο εξομολογητής της κατηγορούνται για μια δολοφονία χωρίς θύμα. Κι ο ίδιος ο Ε.Τ.Α. Χόφμαν, σε ένα εξωλογοτεχνικό κείμενό του, εξιχνιάζει μια απόπειρα γυναικοκτονίας στη Δυτική Πρωσία του 1814. Από το παλίμψηστο του κειμένου, τον βερολινέζικο λαβύρινθο και τις ονειρικές διεργασίες της εθνογένεσης μεταφερόμαστε στις «νότιες θάλασσες» και στο πρώτο λογοτεχνικό έργο που γράφτηκε για τη Χαβάη. Κι από μια παράδοξη υπόθεση στη Γαλλία του 17ου αιώνα στο μυστήριο του δηλητηριασμένου καφέ. «Οι παρεξηγήσεις» και «Τα μυστήρια», «Χαϊματόκχαρεε», «Η μαρκησία Ντε Λα Πιβαρντιέρ» και «Η περίπτωση του Βίλχελμ Ζ.»: Πέντε σημαντικά και ιδιαίτερα κείμενα του Ε.Τ.Α. Χόφμαν για πρώτη φορά σε ελληνική μετάφραση

Ernst Theodor Hoffmann (Συγγραφέας)

Ο Ernst Theodor Amadeus Hoffmann (1776-1822), εμβληματική μορφή του ρομαντισμού στη γερμανική λογοτεχνία έζησε στα τέλη του 18ου με αρχές του 19ου αιώνα. Γεννήθηκε στο Κένιγκσμπεργκ της Πρωσίας από γονείς νομικούς. Από μικρή ηλικία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τις τέχνες, ιδιαίτερα τη μουσική και τη ζωγραφική, και διακρίθηκε για τις διανοητικές του ικανότητες. Σπούδασε νομικά και εργάστηκε σε διάφορες θέσεις στο πρωσικό δημόσιο. Εγκατέλειψε τη νομική για να εργαστεί ως μουσικός (έγραψε την όπερα “Undine” το 1814), μουσικοκριτικός και διευθυντής ορχήστρας. Στα τριάντα του όμως συνειδητοποίησε ότι δεν θα φτάσει ποτέ στο ύψος των μουσικών που θαύμαζε (ανάμεσά τους ο Mozart, προς τιμήν του οποίου το A. – Amadeus στην υπογραφή του), κι έτσι στράφηκε στη συγγραφή. Μετά την έκδοση των πρώτων διηγημάτων του, ο Hoffmann έγινε γρήγορα ένας από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς της εποχής του. Έγραψε πολλές ιστορίες, όπου η πραγματικότητα πλέκεται με δεξιοτεχνία με τη φαντασία αλλά και με κωμικά γεγονότα. Τα έργα του, κυρίως το “Νυχτερινά κομμάτια” (1816), ήταν από τα πρώτα έργα “φρίκης” και επηρέασαν βαθιά πολλούς μεταγενέστερους συγγραφείς, ανάμεσά τους τον Έντγκαρ Άλαν Πόε, τον Ρόμπερτ Λιούις Στίβενσον και τον Φραντς Κάφκα, ενώ η “Δεσποινίς ντε Σκιντερί” μπορεί να θεωρηθεί ένας προάγγελος της “Μις Μαρπλ” της Αγκάθα Κρίστι. Εμπνευσμένος ίσως από τη δική του πάλη να συμφιλιώσει την καριέρα του με τις δημιουργικές του φιλοδοξίες, έδινε σε πολλούς από τους χαρακτήρες του διχασμένη προσωπικότητα, έντιμοι τη μέρα, δολοφόνοι και κλέφτες τη νύχτα. Πολλά χοροδράματα στηρίζονται σε έργα του όπως τα: “Κοπέλια” του Ντελίμπ, “Καρυοθραύστης” του Τσαϊκόφσκι και “Καρντιγιάκ” του Χίντεμιτ, ενώ πολλά άλλα διασκευάστηκαν για το θέατρο.

 

Νίκος Σκοπλάκης (Μεταφραστής)