Το κεντρικό θέμα του βιβλίου είναι o αόρατος ρατσισμός. Μεγάλο ποσοστό στερεοτύπων, που καλλιεργούν ιδέες ρατσιστικές, αντισημιτικές και σεξιστικές, εκπέμπονται από τον λόγο των κοινωνικών θεσμών και τον πολιτικό λόγο, ενώ οι εκφραστές αυτών των ιδεών δεν έχουν καν συνείδηση ότι τις εκφέρουν. Και όχι μόνο αυτό, αλλά οι περισσότεροι αυτοαναγνωρίζονται ως φορείς δημοκρατικών πεποιθήσεων και ιδεολογικοί πολέμιοι όλων των διακρίσεων.
Το ρατσιστικό φαινόμενο χαρακτηρίζουν καταλυτικές αντιφάσεις. Οι έρευνες ευρωπαϊκών και κρατικών θεσμών δείχνουν ότι οι πολίτες των δυτικών χωρών εμφανίζονται σε ψηλά ποσοστά αντίπαλοι των ρατσιστικών ιδεών. Ωστόσο ο ρατσισμός συνεχίζει να ασκεί ισχυρή επίδραση. Παρά την αναίρεσή του από τις επιστήμες και τη διεθνή πολιτική και ηθική καταδίκη του μετά το 1945, ο ρατσισμός αναβιώνει κατά περιόδους, όπως τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια στην Ευρώπη και ευρύτερα (πρώτη αντίφαση). Παρά την αποδοχή της καταδίκης τους από τους πολίτες, οι διακρίσεις σταδιακά πείθουν αυξανόμενα ποσοστά πολιτών (δεύτερη αντίφαση). Και παρά το γεγονός ότι διαδίδονται από ακροδεξιές ομάδες και κόμματα, ο σεξισμός, ο φυλετισμός, ο αντισημιτισμός, η ξενοφοβία, η μισαλλοδοξία κ.ά. απλώνονται ανησυχητικά στις σύγχρονες δυτικές δημοκρατίες (τρίτη αντίφαση).
Σκοπός του βιβλίου είναι να απαντηθεί το ερώτημα γιατί ιδέες επιστημονικά, ηθικά και πολιτικά καταδικασμένες πλανώνται ξανά τον 21ο αιώνα πάνω από την ενωμένη Ευρώπη και όλη τη Δύση. Η ανάλυση δείχνει ότι απαντήσεις σε αυτό το «γιατί» κρύβονται στην αθέατη πλευρά του κοινωνικού φαινομένου, στον αόρατο ρατσισμό που διαχέεται στον κόσμο, και ειδικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την Ελλάδα.
Άννα Φραγκουδάκη (Συγγραφέας)
Η Άννα Φραγκουδάκη είναι Κοινωνιολόγος της Εκπαίδευσης, ομότιμη καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έχει διευθύνει έρευνες για τα περιεχόμενα των σχολικών εγχειριδίων, τον εθνοκεντρισμό του εκπαιδευτικού συστήματος, τις κοινωνικές ανισότητες στην εκπαίδευση, την εκπαίδευση μειονοτήτων. Οι δημοσιεύσεις της αφορούν την ιστορία των ιδεών για την εκπαίδευση, τις κοινωνικές ανισότητες στο σχολείο, την ιστορία του γλωσσικού ζητήματος και την κοινωνική λειτουργία της γλώσσας, την εθνική ταυτότητα που διαμορφώνει το ελληνικό σχολείο, την ενσωμάτωση μειονοτικών πληθυσμών κ.ά.
Εκτός από την επιμέλεια και τη συμμετοχή της σε πλήθος συλλογικών τόμων, κύρια έργα της είναι: Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Θεωρίες για την κοινωνική ανισότητα στο σχολείο (Παπαζήσης, 1985), Εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και φιλελεύθεροι διανοούμενοι. Άγονοι αγώνες και ιδεολογικά αδιέξοδα στο μεσοπόλεμο (Κέδρος, 1992), Γλώσσα και ιδεολογία. Κοινωνιολογική προσέγγιση της ελληνικής γλώσσας (Οδυσσέας, 1993), Η γλώσσα και το έθνος, 1880-1980. Εκατό χρόνια αγώνες για την «αυθεντική» ελληνική γλώσσα (Αλεξάνδρεια, 2001), Ο εθνικισμός και η άνοδος της ακροδεξιάς (Αλεξάνδρεια, 2013).
(Πηγή: “Εκδόσεις Αλεξάνδρεια”, 2023)
