Ο αδαής φιλόσοφος

Λιγότερο γνωστός από την υπόλοιπη βολταιρική φιλοσοφική παραγωγή, ο “Αδαής Φιλόσοφος” συνιστά κατ’ ουσίαν την επιτομή της φιλοσοφικής σκέψης του Bολταίρου και της κοσμοθεωρίας του για τον άνθρωπο. Mια ειρωνεία διατρέχει τούτο το έργο. Mε τον τρόπο αυτό αποφεύγει τη δυσκαμψία των φιλοσοφικών εννοιών, προτάσσοντας μιαν άλλη εκφραστική οδό, περισσότερο εύκαμπτη· αναφέρεται συχνά στο πρόσωπο του Σωκράτη, επειδή κανένας άλλος όσο ο Έλληνας φιλόσοφος δεν κατόρθωσε να συνδυάσει την ειρωνεία με τη φιλοσοφία· υπήρξε θύμα όχι μόνο της αναζήτησης της αλήθειας, αλλά και -ταυτόχρονα- της έλλειψης ανοχής από τον περίγυρό του. O απαισιόδοξος σκεπτικισμός, που αρχικά αναδύεται από τον “Αδαή Φιλόσοφο”, μετατρέπεται στο τέλος του έργου, σε αισιόδοξη πρόβλεψη για το μέλλον της ανθρωπότητας. Θεωρώντας τον Διαφωτισμό ως τη νίκη του ορθολογισμού, ο Bολταίρος χαιρετίζει την καινούργια αυτή εποχή που ανοίγει για την ανθρωπότητα, και στην οποία κυριαρχεί η λογική. Επικαλείται την αδελφοσύνη μεταξύ των ανθρώπων και την άρνηση της τυραννίας. Ως στρατευμένος διανοούμενος, για μία ακόμη φορά, ο Bολταίρος διατυπώνει την ευχή του για συμφιλίωση και ενότητα των φιλοσόφων προκειμένου να αντιμετωπίσουν τους κινδύνους από τις προκαταλήψεις και τον φανατισμό, που παραμονεύουν πάντοτε. (από την εισαγωγή της Ρωξάνης Δ. Αργυροπούλου)