Ο αντι-διαφωτισμός

Ο αντι-διαφωτισμός εμφανίζεται στα τέλη του 18ου αιώνα. Με τον όρο αυτό, τον οποίο επινόησε ο Νίτσε για να περιγράψει ένα κίνημα εναντίον του ορθολογισμού και της οικουμενικότητας, χαρακτηρίζεται το νέο πολιτιστικό φαινόμενο που αναδύθηκε εκείνη την εποχή. Η ιδεολογία αυτή αμφισβητεί την ικανότητα των ατόμων να επηρεάζουν τον κόσμο εντός του οποίου ζουν. Τον 19ο αιώνα οι ιδέες που κληρονομήθηκαν από τον Herber και τον Burke συνδυάζονται με στοιχεία του πολιτιστικού ντετερμινισμού και του κοινωνικού δαρβινισμού. Ο Carlyle, ο Taine και ο Renan εκπροσωπούν αυτό το δεύτερο κύμα αποδόμησης της σκέψης του Διαφωτισμού. Ο αντι-ορθολογισμός, ο σχετικισμός και ο εθνικιστικός κοινοτισμός αποτελούν τους τρεις πυλώνες της νέας φιλοσοφίας. Ο 20ός αιώνας τελειοποιεί αυτό το σύστημα σκέψης το οποίο εμπεριέχει το σπέρμα της μεγάλης ευρωπαϊκής καταστροφής. Σύμφωνα με τους αντι-διαφωτιστές, ο ορθολογισμός είναι η ρίζα κάθε κακού: οδηγεί στον υλισμό, στην ανόσια ιδέα ότι ο άνθρωπος μπορεί να αλλάξει τον κόσμο, θανατώνει τα ένστικτα και τη ζωτική ορμή, καταστρέφει τους δεσμούς βάσει των οποίων συγκροτούνται οι εθνικές κοινότητες. Ο αντι-διαφωτισμός θα γεννήσει σε όλη την Ευρώπη αυταρχικά ή φασιστικά καθεστώτα. Το βιβλίο του κορυφαίου ιστορικού Zeev Sternhell αποτελεί πολύτιμο οδηγό για την κατανόηση ενός σκοτεινού κεφαλαίου της ευρωπαϊκής ιστορίας, αλλά και για τη διερεύνηση ορισμένων επικίνδυνων τάσεων και ιδεολογικών ρευμάτων της σύγχρονης εποχής.